Σάββατο 27 Δεκεμβρίου 2008

ΕΠΙΤΕΛΟΥΣ ΕΙΔΑΜΕ ΑΣΠΡΗ ΗΜΕΡΑ!!

ΧΙΟΝΙΣΕ ΣΕ ΟΛΟΚΛΗΡΗ ΤΗΝ Β.ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΑ ΚΑΙ ΣΤΗ ΚΑΤΕΡΙΝΗ!
ΚΑΛΕΣ ΓΙΟΡΤΕΣ, ΕΥΤΥΧΙΑ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑ ΣΕ ΟΛΟΥΣ ΓΙΑ ΤΟ 2009!

Σάββατο 25 Οκτωβρίου 2008

ΑΠΟ ΕΠΤΑ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ..ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΡΚΟΥΔΑ

ΑΠΟΗμερίδα ευαισθητοποίησης των πολιτών για την προστασία της αρκούδας στους ορεινούς όγκους της Πιερίας διοργάνωσαν το απόγευμα της περασμένης Τετάρτης στο Δημοτικό Σχολείο του Αγίου Δημητρίου του Δήμου Πέτρας, ο Αρκτούρος και ο Φορέας Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Ολύμπου.
Η ημερίδα διοργανώθηκε στο πλαίσιο των εκδηλώσεων ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης του κοινού για την αρκούδα στις περιοχές επανεμφάνισής της που κάνει ο ΑΡΚΤΟΥΡΟΣ σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας.

Όπως τόνισε στον χαιρετισμό του ο Νομάρχης Πιερίας και Πρόεδρος του Φορέα Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Ολύμπου Γιώργος Παπαστεργίου στόχος της ημερίδας είναι να ενημερωθούν οι πολίτες για το πώς μπορούν να είναι ασφαλής συμβιώνοντας με την αρκούδα, τονίζοντας ότι στην Πιερία δεν υπάρχει ούτε γνώση, αλλά ούτε και επαφή των κατοίκων με το συγκεκριμένο ζώο.

«Η άγνοια δημιουργεί κινδύνους και για εμάς και για την ίδια την αρκούδα», σημείωσε χαρακτηριστικά ο Νομάρχης και πρόσθεσε η ισορροπία του οικοσυστήματος προϋποθέτει σωστή ενημέρωση των πολιτών. Ο κ. Παπαστεργίου ευχαρίστησε τους ανθρώπους του Αρκτούρου που ήρθαν στην Πιερία για να ενημερώσουν τους πολίτες και πρότεινε να διοργανωθούν ακόμη δύο ημερίδες τόσο στον Άγιο Δημήτριο όσο και στο Λιβάδι.

Από την πλευρά του ο δήμαρχος Πέτρας Θωμάς Παπαδημητρίου τόνισε ότι είναι ιδιαίτερα σημαντικό το θέμα της ημερίδας και ζήτησε και αυτός να γίνει και άλλη ημερίδα με θέμα την προστασία της Αρκούδας με τη συνεργασία του Δήμου Πέτρας.

Ο δήμαρχος Λιβαδίου Γιώργος Γαλάνης ευχαρίστησε και αυτός τα μέλη του Αρκτούρου και τους κάλεσε να ενημερώσουν και τους κατοίκους του Λιβαδίου, ενώ τόνισε ότι στόχος είναι η σωστή συμβίωση ανθρώπων και άγριων ζώων.

Κατά τη διάρκεια της ημερίδας έγινε ενημέρωση για την ύπαρξη της αρκούδας στην Ελλάδα, για τα δασικά οικοσυστήματα και τη δασική νομοθεσία καθώς και για την πολιτική για την προστασία της αρκούδας στην Ελλάδα, από εκπρόσωπο της Γενικής Γραμματείας Δασών και Φυσικού Περιβάλλοντος. Επιπλέον, έγιναν εισηγήσεις για την εφαρμογή των αγροπεριβαλλοντικών μέτρων στην Ελλάδα από τη γεωπόνο Ιουλία Δροσινού της Γενικής Δ/νσης Γεωργικών Εφαρμογών και Έρευνας του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, καθώς και για την εξέλιξη και εφαρμογή του κανονισμού λειτουργίας και του μηχανισμού αποζημιώσεων του ΕΛΓΑ από εκπρόσωπο του ΕΛΓΑ.

Η εκδήλωση ολοκληρώθηκε με προβολή ντοκιμαντέρ του Αρκτούρου και με συζήτηση

Παρασκευή 5 Σεπτεμβρίου 2008

ΔΥΣΑΡΕΣΤΑ ΤΑ ΝΕΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΡΚΟΥΔΑ ΣΤΟΝ ΟΛΥΜΠΟ

ΑΠΟ ΑΡΚΤΟΥΡΟ

Φόνος Αρκούδας στον Όλυμπο

Νεκρή βρέθηκε αρκούδα σε ρεματιά, κοντά στην Πέτρα Ολύμπου, με δύο σφαίρες κάτω από το λαιμό και ψηλά στο στήθος.

Το νεκρό ζώο εντοπίστηκε χθες το απόγευμα μετά από έρευνες τριών ημερών και δημοσίευμα που προηγήθηκε στον τοπικό τύπο, από ανθρώπους της Ομάδας Διάσωσης. Στην περιοχή έσπευσαν άνθρωποι του ΑΡΚΤΟΥΡΟΥ, της Δασικής Υπηρεσίας καθώς και άλλων περιβαλλοντικών οργανώσεων.
Η επιτόπια νεκροψία έδειξε ότι ο φόνος έλαβε χώρα πριν από περίπου 20 ημέρες, περίπου δηλαδή την ίδια περίοδο που ήρθε στη δημοσιότητα ο φόνος αρκούδας στο Βροντερό Πρεσπών, με 9 σφαίρες.

Πρόκειται για ένα τραγικό γεγονός για την άγρια πανίδα της χώρας μας αν αναλογιστεί κάποιος ότι η σποραδική επανεμφάνιση αρκούδας στον Όλυμπο τα τελευταία 4 χρόνια, μετά από 150 χρόνια απουσίας της σηματοδοτεί μια νέα εποχή για την ελαχιστοποιημένη και αποκομμένη κατανομή του απειλούμενου είδους στην Ελλάδα. Η παρουσία αρκούδας στον Όλυμπο δίνει ελπίδες για τη συνέχεια του βιοτόπου της αρκούδας από την Πίνδο ως τη Ροδόπη σε καιρούς που τα μεγάλα τεχνικά έργα και οι οδικοί άξονες, τέμνουν και υποβαθμίζουν το βιότοπο και οδηγούν τα ζώα ακόμη και σε κατοικημένες περιοχές.

Οι κάτοικοι της περιοχής είναι πολύ αρνητικοί και φοβισμένοι με το γεγονός επανεμφάνισης αρκούδας στον Όλυμπο καθώς μετά την πολυετή απουσία του ζώου έχουν ξεχάσει να συμβιώνουν με την άγρια ζωή. Η ενημέρωση και η ευαισθητοποίησή τους για ένα τόσο κρίσιμο περιβαλλοντικά ζήτημα είναι απαραίτητες γιατί μόνο με την ανοχή και τη συνεργασία τους θα μπορέσει η αρκούδα να επιβιώσει.

Ο ΑΡΚΤΟΥΡΟΣ έχει ήδη καταθέσει στα αρμόδια υπουργεία σχετικό υπόμνημα για την επέκταση εφαρμογής των αγροπεριβαλλοντικών μέτρων σε όλες τις περιοχές επανεμφάνισης της αρκούδας (Βέρμιο, Όλυμπος, Κάτω Όλυμπος, Καμβούνια, Αντιχάσια) για την πρόληψη των ζημιών από αρκούδα και λύκο με την επιδότηση εγκατάστασης ηλεκτροφόρων περιφράξεων και ελληνικών ποιμενικών σκύλων. Επίσης έχει ήδη προγραμματιστεί από τον ΑΡΚΤΟΥΡΟ συνάντηση ενημέρωσης των φορέων και των κατοίκων της περιοχής τον προσεχή Οκτώβρη.

Να τονίσουμε ότι η καφέ αρκούδα παραμένει αυστηρά προστατευόμενο είδος στην Ελλάδα και την Ευρώπη. Ο φόνος και η δημόσια έκθεσή της από τον άνθρωπο, τιμωρούνται από το νόμο, με ποινή φυλάκισης.

Ο πληθυσμός της αρκούδας στην Ελλάδα υπολογίζεται στα 200 άτομα.
Μοναδική απειλή για την αρκούδα είναι ο άνθρωπος.

Παρασκευή 22 Αυγούστου 2008

ΜΕΔΟΥΣΕΣ ΚΑΙ ΜΑΖΙΚΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ

Μέδουσες και μαζικός τουρισμός…
Του Καλπακίδη Κ. Δαμιανού*
damiskalpak@gmail.com

Η Πιερία, είναι ένας ιδιαίτερος νομός. Η ιδιαίτερη γεωγραφική θέση της, η γειτνίαση του Ολύμπου με τον Θερμαϊκό κόλπο, δημιουργεί όμορφες αντιθέσεις . Θεωρώ και ας μην ακουστεί πολύ τοπικιστικό ότι κανένας νομός της Ελλάδας δεν συνδυάζει την θάλλασα και το βουνό με αυτήν την μαεστρία.. Άλλωστε σε ένα μικρό νομό όπως η Πιερία συναντάμε 5 προστατευόμενες περιοχές ενταγμένες στο δίκτυο NATURA (Όλυμπος, Πιέρια Όρη, Αλυκές κίτρους, όρος Τίταρος, Υγροβιότοπος Αγαθούπολης.) Για τον λόγο αυτό, χιλιάδες επισκέπτες προτιμούν τις παραλίες της Πιερίας για τις διακοπές τους. Οι περισσότεροι προέρχονται από τα Βαλκάνια, την ανατολική Ευρώπη και φυσικά από τους όμορους νομούς (Ημαθία, Πέλλα, Λάρισα, Κοζάνη, Θες/νίκη).
Το τελευταίο διάστημα γίναμε μάρτυρες δημοσιευμάτων που μιλούσαν για μαζικές επιδρομές μεδουσών (σσ δημοσιογραφικός όρος που δεν με βρίσκει σύμφωνο), αλλά και γίναμε μάρτυρες αύξησης του αριθμού των μεδουσών το διάστημα του Ιουλίου-Αυγούστου.
Σε αυτό το άρθρο θα αναφερθούμε στις μέδουσες που συναντάμε στην Ελλάδα, στις πιθανές αιτίες αύξησης του αριθμού της και πώς αυτό σχετίζεται με στο μοντέλο του μαζικού τουρισμού που υπάρχει στη Μεσόγειο και πως μπορεί να επηρεάσει τα οικοσυστήματα.
Στη χώρα μας συναντάμε τρία είδη μεδουσών : την Aurelia aurita (γνωστή και ως «γυαλί»), την Cotylorhiza tuberculata , την Rhizostoma pulmo ­ (μεγάλη γαλάζια μέδουσα) και την Pelagia noctula .
Από τις παραπάνω τέσσερις καμία δεν πρέπει να εμπνέει ανησυχία, καθώς μόνο παροδικό κνησμό μπορούν να προκαλέσουν. Η πιο επικίνδυνη είναι η pelagia noctula, μπορεί να προκαλέσει και ουλές συναντάται σπάνια στην Ελλάδα.
Οι μέδουσες είναι Κνιδόζωα της τάξης των Σκυφόζωων. Πρόκειται για πλαγτονικούς οργανισμούς, οι οποίοι απαντώνται σε όλες τις θάλασσες του κόσμου. Αντιπροσωπεύουν το κυρίαρχο στάδιο του βιολογικού κύκλου των Κοιλεντερωτών, Υδρόζωων (υδρομέδουσες, που έχουν ένα κράσπεδο , που περιβάλλει την κοιλότητα που σχηματίζεται κάτω από την «ομπρέλα» τους) και Σκυφόζωων (που δεν έχουν κράσπεδο (σκυφομέδουσες).
Ζουν σε ομάδες και το τσίμπημά τους προκαλεί κνησμό και παράλυση της λείας τους. Τρέφονται με μικρά ψάρια και ζωοπλαγκτόν, τα οποία συλλαμβάνουν με τα πλοκάμια τους. Είναι γνωστότερες με την κοινή ονομασία τσούχτρες.
Η αύξηση των μεδουσών είναι κυρίως τοπικό ή περιφερειακό φαινόμενο όπως προκύπτει από την ανασκόπηση των ερευνών επιστημονικών ινστιτούτων. Κυρίως οφείλεται στην αύξηση της θερμοκρασίας του νερού και της ποσότητας του πλαγκτόν και έχει ως συνέπεια τον πολλαπλασιασμό τους.
Ο μεγάλος αριθμός που παρατηρήθηκε στην ακτές της Πιερίας τον Ιούλιο πιθανόν οφείλεται στην επικράτηση τοπικών κλιματικών συνθηκών (ανέμων και θερμοκρασίας) την περίοδο ανάπτυξης νεαρών ατόμων. Τέτοια φαινόμενα εμφανίζουν μια περιοδικότητα στη Μεσόγειο από 2-3 χρόνια έως και κάθε 6-7 χρόνια. Άλλη πιθανή αιτία αύξησης του αριθμού των μεδουσών είναι και η υπεραλίευση των φυσικών εχθρών τους πχ τόνοι ξιφίες ,σκουμπρί, χελώνες κτλ.
Επίσης η ρύπανση της θάλασσας που μπορεί να μεταβάλλει τοπικά τα χαρακτηριστικά σε ένα κλειστό κόλπο όπως ο Θερμαϊκός και ίσως να είναι ένας από τους παράγοντες που ευνοούν την αύξηση του αριθμού των μεδουσών.
Είναι αποδεκτό ότι έχουμε αύξηση των πληθυσμών των μεδουσών σε όλη την Μεσόγειο κυρίως σε Ισπανία και Ιταλία θιασώτες του μαζικού τουρισμού που προβλέπει μεγάλες ξενοδοχειακές μονάδες και υπερσυγκέντρωση λουόμενων σε περιοχές με μεγάλη παραλιακή δόμηση. Το μοντέλο του μαζικού τουρισμού υπάρχει και στην Πιερία σε μικρότερο ευτυχώς βαθμό. Η πληθώρα των τουριστών και οι ανάγκες τους ικανοποιούνται με το πλήθος μικρών ξενοδοχειακών μονάδων και καταστημάτων κυρίως οικογενειακών επιχειρήσεων με πολύ καλά αποτελέσματα στην παροχή υπηρεσιών στους τουρίστες και στο εισόδημα των τοπικών κοινωνιών.
Έτσι η πρόθεση των παραλιακών Δήμων για ανάπτυξη μεγάλων τουριστικών μονάδων εώς 6500 κλίνων (βλ εφημερίδα Καθημερινή 22/08/08) αποτελεί αντικείμενο οικονομικών αναλυτών και όχι επιστημόνων που ασχολούνται με τη διαχείριση περιβάλλοντος, αν και είναι βέβαιο ότι θα προκαλέσει πιέσεις στα φυσικά οικοσυστήματα.
Παρόλο αυτά σκεφτείτε το παραπάνω σκηνικό και προσαρμόστε το σε πιο τοπική κλίμακα..Μεσόγειος, Αιγαίο, Θερμαϊκός, Ακτές Πιερίας και βγάλτε τα συμπεράσματα σας .
Επίσης υπό έρευνα είναι η πιθανή αύξηση του αριθμού των μεδουσών να σχετίζεται και με παγκόσμια φαινόμενα όπως οι κλιματικές αλλαγές που έχουν ως συνέπεια την αύξηση της θερμοκρασίας στην θάλασσα.
Το συμπέρασμα που προκύπτει είναι τα εξής :
· το φαινόμενο αύξησης του αριθμού των μεδουσών απαιτεί περαιτέρω έρευνα από ειδικούς επιστήμονες
· Αποτελεί μια φυσική αντίδραση των οικοσυστημάτων, δεν αποτελεί ασφαλώς επιδρομή, καθώς οι μέδουσες αποτελούν μέρος της θαλάσσιας ζωής. Μάλλον επιδρομή θα χαρακτήριζα την υπερσυγκέντωση λουόμενων σε ορισμένα μέρη και την πίεση που ασκούν οι δραστηριότητες τους στο οικοσύστημα
· Οι μέδουσες που συναντάμε στις ακτές της Πιερίας δεν είναι επικίνδυνες, εκτός και αν κάποιος είναι αλλεργικός στο τσίμπημα αυτών.
Σίγουρα για κάποιους οι μέδουσες είναι δυσάρεστές και πριν στραφούμε σε δράσεις όπως πλέγματα και προστατευτικά δίχτυα ας αναλογιστούμε τις πιθανές αίτιές που προκαλούν τον πολλαπλασιασμό τους.
* Διαχειριστή Περιβάλλοντος και Φυσ.Πόρων,
Msc Αειφορική διαχ/σή Προστατευόμενων περιοχών. Παν/μίου Ιωαννίνων

ΜΕΔΟΥΣΕΣ ΚΑΙ ΜΑΖΙΚΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ

Μέδουσες και μαζικός τουρισμός…
Του Καλπακίδη Κ. Δαμιανού*
damiskalpak@gmail.com

Η Πιερία, είναι ένας ιδιαίτερος νομός. Η ιδιαίτερη γεωγραφική θέση της, η γειτνίαση του Ολύμπου με τον Θερμαϊκό κόλπο, δημιουργεί όμορφες αντιθέσεις . Θεωρώ και ας μην ακουστεί πολύ τοπικιστικό ότι κανένας νομός της Ελλάδας δεν συνδυάζει την θάλλασα και το βουνό με αυτήν την μαεστρία.. Άλλωστε σε ένα μικρό νομό όπως η Πιερία συναντάμε 5 προστατευόμενες περιοχές ενταγμένες στο δίκτυο NATURA (Όλυμπος, Πιέρια Όρη, Αλυκές κίτρους, όρος Τίταρος, Υγροβιότοπος Αγαθούπολης.) Για τον λόγο αυτό, χιλιάδες επισκέπτες προτιμούν τις παραλίες της Πιερίας για τις διακοπές τους. Οι περισσότεροι προέρχονται από τα Βαλκάνια, την ανατολική Ευρώπη και φυσικά από τους όμορους νομούς (Ημαθία, Πέλλα, Λάρισα, Κοζάνη, Θες/νίκη).
Το τελευταίο διάστημα γίναμε μάρτυρες δημοσιευμάτων που μιλούσαν για μαζικές επιδρομές μεδουσών (σσ δημοσιογραφικός όρος που δεν με βρίσκει σύμφωνο), αλλά και γίναμε μάρτυρες αύξησης του αριθμού των μεδουσών το διάστημα του Ιουλίου-Αυγούστου.
Σε αυτό το άρθρο θα αναφερθούμε στις μέδουσες που συναντάμε στην Ελλάδα, στις πιθανές αιτίες αύξησης του αριθμού της και πώς αυτό σχετίζεται με στο μοντέλο του μαζικού τουρισμού που υπάρχει στη Μεσόγειο και πως μπορεί να επηρεάσει τα οικοσυστήματα.
Στη χώρα μας συναντάμε τρία είδη μεδουσών : την Aurelia aurita (γνωστή και ως «γυαλί»), την Cotylorhiza tuberculata , την Rhizostoma pulmo ­ (μεγάλη γαλάζια μέδουσα) και την Pelagia noctula .
Από τις παραπάνω τέσσερις καμία δεν πρέπει να εμπνέει ανησυχία, καθώς μόνο παροδικό κνησμό μπορούν να προκαλέσουν. Η πιο επικίνδυνη είναι η pelagia noctula, μπορεί να προκαλέσει και ουλές συναντάται σπάνια στην Ελλάδα.
Οι μέδουσες είναι Κνιδόζωα της τάξης των Σκυφόζωων. Πρόκειται για πλαγτονικούς οργανισμούς, οι οποίοι απαντώνται σε όλες τις θάλασσες του κόσμου. Αντιπροσωπεύουν το κυρίαρχο στάδιο του βιολογικού κύκλου των Κοιλεντερωτών, Υδρόζωων (υδρομέδουσες, που έχουν ένα κράσπεδο , που περιβάλλει την κοιλότητα που σχηματίζεται κάτω από την «ομπρέλα» τους) και Σκυφόζωων (που δεν έχουν κράσπεδο (σκυφομέδουσες).
Ζουν σε ομάδες και το τσίμπημά τους προκαλεί κνησμό και παράλυση της λείας τους. Τρέφονται με μικρά ψάρια και ζωοπλαγκτόν, τα οποία συλλαμβάνουν με τα πλοκάμια τους. Είναι γνωστότερες με την κοινή ονομασία τσούχτρες.
Η αύξηση των μεδουσών είναι κυρίως τοπικό ή περιφερειακό φαινόμενο όπως προκύπτει από την ανασκόπηση των ερευνών επιστημονικών ινστιτούτων. Κυρίως οφείλεται στην αύξηση της θερμοκρασίας του νερού και της ποσότητας του πλαγκτόν και έχει ως συνέπεια τον πολλαπλασιασμό τους.
Ο μεγάλος αριθμός που παρατηρήθηκε στην ακτές της Πιερίας τον Ιούλιο πιθανόν οφείλεται στην επικράτηση τοπικών κλιματικών συνθηκών (ανέμων και θερμοκρασίας) την περίοδο ανάπτυξης νεαρών ατόμων. Τέτοια φαινόμενα εμφανίζουν μια περιοδικότητα στη Μεσόγειο από 2-3 χρόνια έως και κάθε 6-7 χρόνια. Άλλη πιθανή αιτία αύξησης του αριθμού των μεδουσών είναι και η υπεραλίευση των φυσικών εχθρών τους πχ τόνοι ξιφίες ,σκουμπρί, χελώνες κτλ.
Επίσης η ρύπανση της θάλασσας που μπορεί να μεταβάλλει τοπικά τα χαρακτηριστικά σε ένα κλειστό κόλπο όπως ο Θερμαϊκός και ίσως να είναι ένας από τους παράγοντες που ευνοούν την αύξηση του αριθμού των μεδουσών.
Είναι αποδεκτό ότι έχουμε αύξηση των πληθυσμών των μεδουσών σε όλη την Μεσόγειο κυρίως σε Ισπανία και Ιταλία θιασώτες του μαζικού τουρισμού που προβλέπει μεγάλες ξενοδοχειακές μονάδες και υπερσυγκέντρωση λουόμενων σε περιοχές με μεγάλη παραλιακή δόμηση. Το μοντέλο του μαζικού τουρισμού υπάρχει και στην Πιερία σε μικρότερο ευτυχώς βαθμό. Η πληθώρα των τουριστών και οι ανάγκες τους ικανοποιούνται με το πλήθος μικρών ξενοδοχειακών μονάδων και καταστημάτων κυρίως οικογενειακών επιχειρήσεων με πολύ καλά αποτελέσματα στην παροχή υπηρεσιών στους τουρίστες και στο εισόδημα των τοπικών κοινωνιών.
Έτσι η πρόθεση των παραλιακών Δήμων για ανάπτυξη μεγάλων τουριστικών μονάδων εώς 6500 κλίνων (βλ εφημερίδα Καθημερινή 22/08/08) αποτελεί αντικείμενο οικονομικών αναλυτών και όχι επιστημόνων που ασχολούνται με τη διαχείριση περιβάλλοντος, αν και είναι βέβαιο ότι θα προκαλέσει πιέσεις στα φυσικά οικοσυστήματα.
Παρόλο αυτά σκεφτείτε το παραπάνω σκηνικό και προσαρμόστε το σε πιο τοπική κλίμακα..Μεσόγειος, Αιγαίο, Θερμαϊκός, Ακτές Πιερίας και βγάλτε τα συμπεράσματα σας .
Επίσης υπό έρευνα είναι η πιθανή αύξηση του αριθμού των μεδουσών να σχετίζεται και με παγκόσμια φαινόμενα όπως οι κλιματικές αλλαγές που έχουν ως συνέπεια την αύξηση της θερμοκρασίας στην θάλασσα.
Το συμπέρασμα που προκύπτει είναι τα εξής :
· το φαινόμενο αύξησης του αριθμού των μεδουσών απαιτεί περαιτέρω έρευνα από ειδικούς επιστήμονες
· Αποτελεί μια φυσική αντίδραση των οικοσυστημάτων, δεν αποτελεί ασφαλώς επιδρομή, καθώς οι μέδουσες αποτελούν μέρος της θαλάσσιας ζωής. Μάλλον επιδρομή θα χαρακτήριζα την υπερσυγκέντωση λουόμενων σε ορισμένα μέρη και την πίεση που ασκούν οι δραστηριότητες τους στο οικοσύστημα
· Οι μέδουσες που συναντάμε στις ακτές της Πιερίας δεν είναι επικίνδυνες, εκτός και αν κάποιος είναι αλλεργικός στο τσίμπημα αυτών.
Σίγουρα για κάποιους οι μέδουσες είναι δυσάρεστές και πριν στραφούμε σε δράσεις όπως πλέγματα και προστατευτικά δίχτυα ας αναλογιστούμε τις πιθανές αίτιές που προκαλούν τον πολλαπλασιασμό τους.
* Διαχειριστή Περιβάλλοντος και Φυσ.Πόρων,
Msc Αειφορική διαχ/σή Προστατευόμενων περιοχών. Παν/μίου Ιωαννίνων

ΜΕΔΟΥΣΕΣ ΚΑΙ ΜΑΖΙΚΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ

Μέδουσες και μαζικός τουρισμός…
Του Καλπακίδη Κ. Δαμιανού*
damiskalpak@gmail.com

Η Πιερία, είναι ένας ιδιαίτερος νομός. Η ιδιαίτερη γεωγραφική θέση της, η γειτνίαση του Ολύμπου με τον Θερμαϊκό κόλπο, δημιουργεί όμορφες αντιθέσεις . Θεωρώ και ας μην ακουστεί πολύ τοπικιστικό ότι κανένας νομός της Ελλάδας δεν συνδυάζει την θάλλασα και το βουνό με αυτήν την μαεστρία.. Άλλωστε σε ένα μικρό νομό όπως η Πιερία συναντάμε 5 προστατευόμενες περιοχές ενταγμένες στο δίκτυο NATURA (Όλυμπος, Πιέρια Όρη, Αλυκές κίτρους, όρος Τίταρος, Υγροβιότοπος Αγαθούπολης.) Για τον λόγο αυτό, χιλιάδες επισκέπτες προτιμούν τις παραλίες της Πιερίας για τις διακοπές τους. Οι περισσότεροι προέρχονται από τα Βαλκάνια, την ανατολική Ευρώπη και φυσικά από τους όμορους νομούς (Ημαθία, Πέλλα, Λάρισα, Κοζάνη, Θες/νίκη).
Το τελευταίο διάστημα γίναμε μάρτυρες δημοσιευμάτων που μιλούσαν για μαζικές επιδρομές μεδουσών (σσ δημοσιογραφικός όρος που δεν με βρίσκει σύμφωνο), αλλά και γίναμε μάρτυρες αύξησης του αριθμού των μεδουσών το διάστημα του Ιουλίου-Αυγούστου.
Σε αυτό το άρθρο θα αναφερθούμε στις μέδουσες που συναντάμε στην Ελλάδα, στις πιθανές αιτίες αύξησης του αριθμού της και πώς αυτό σχετίζεται με στο μοντέλο του μαζικού τουρισμού που υπάρχει στη Μεσόγειο και πως μπορεί να επηρεάσει τα οικοσυστήματα.
Στη χώρα μας συναντάμε τρία είδη μεδουσών : την Aurelia aurita (γνωστή και ως «γυαλί»), την Cotylorhiza tuberculata , την Rhizostoma pulmo ­ (μεγάλη γαλάζια μέδουσα) και την Pelagia noctula .
Από τις παραπάνω τέσσερις καμία δεν πρέπει να εμπνέει ανησυχία, καθώς μόνο παροδικό κνησμό μπορούν να προκαλέσουν. Η πιο επικίνδυνη είναι η pelagia noctula, μπορεί να προκαλέσει και ουλές συναντάται σπάνια στην Ελλάδα.
Οι μέδουσες είναι Κνιδόζωα της τάξης των Σκυφόζωων. Πρόκειται για πλαγτονικούς οργανισμούς, οι οποίοι απαντώνται σε όλες τις θάλασσες του κόσμου. Αντιπροσωπεύουν το κυρίαρχο στάδιο του βιολογικού κύκλου των Κοιλεντερωτών, Υδρόζωων (υδρομέδουσες, που έχουν ένα κράσπεδο , που περιβάλλει την κοιλότητα που σχηματίζεται κάτω από την «ομπρέλα» τους) και Σκυφόζωων (που δεν έχουν κράσπεδο (σκυφομέδουσες).
Ζουν σε ομάδες και το τσίμπημά τους προκαλεί κνησμό και παράλυση της λείας τους. Τρέφονται με μικρά ψάρια και ζωοπλαγκτόν, τα οποία συλλαμβάνουν με τα πλοκάμια τους. Είναι γνωστότερες με την κοινή ονομασία τσούχτρες.
Η αύξηση των μεδουσών είναι κυρίως τοπικό ή περιφερειακό φαινόμενο όπως προκύπτει από την ανασκόπηση των ερευνών επιστημονικών ινστιτούτων. Κυρίως οφείλεται στην αύξηση της θερμοκρασίας του νερού και της ποσότητας του πλαγκτόν και έχει ως συνέπεια τον πολλαπλασιασμό τους.
Ο μεγάλος αριθμός που παρατηρήθηκε στην ακτές της Πιερίας τον Ιούλιο πιθανόν οφείλεται στην επικράτηση τοπικών κλιματικών συνθηκών (ανέμων και θερμοκρασίας) την περίοδο ανάπτυξης νεαρών ατόμων. Τέτοια φαινόμενα εμφανίζουν μια περιοδικότητα στη Μεσόγειο από 2-3 χρόνια έως και κάθε 6-7 χρόνια. Άλλη πιθανή αιτία αύξησης του αριθμού των μεδουσών είναι και η υπεραλίευση των φυσικών εχθρών τους πχ τόνοι ξιφίες ,σκουμπρί, χελώνες κτλ.
Επίσης η ρύπανση της θάλασσας που μπορεί να μεταβάλλει τοπικά τα χαρακτηριστικά σε ένα κλειστό κόλπο όπως ο Θερμαϊκός και ίσως να είναι ένας από τους παράγοντες που ευνοούν την αύξηση του αριθμού των μεδουσών.
Είναι αποδεκτό ότι έχουμε αύξηση των πληθυσμών των μεδουσών σε όλη την Μεσόγειο κυρίως σε Ισπανία και Ιταλία θιασώτες του μαζικού τουρισμού που προβλέπει μεγάλες ξενοδοχειακές μονάδες και υπερσυγκέντρωση λουόμενων σε περιοχές με μεγάλη παραλιακή δόμηση. Το μοντέλο του μαζικού τουρισμού υπάρχει και στην Πιερία σε μικρότερο ευτυχώς βαθμό. Η πληθώρα των τουριστών και οι ανάγκες τους ικανοποιούνται με το πλήθος μικρών ξενοδοχειακών μονάδων και καταστημάτων κυρίως οικογενειακών επιχειρήσεων με πολύ καλά αποτελέσματα στην παροχή υπηρεσιών στους τουρίστες και στο εισόδημα των τοπικών κοινωνιών.
Έτσι η πρόθεση των παραλιακών Δήμων για ανάπτυξη μεγάλων τουριστικών μονάδων εώς 6500 κλίνων (βλ εφημερίδα Καθημερινή 22/08/08) αποτελεί αντικείμενο οικονομικών αναλυτών και όχι επιστημόνων που ασχολούνται με τη διαχείριση περιβάλλοντος, αν και είναι βέβαιο ότι θα προκαλέσει πιέσεις στα φυσικά οικοσυστήματα.
Παρόλο αυτά σκεφτείτε το παραπάνω σκηνικό και προσαρμόστε το σε πιο τοπική κλίμακα..Μεσόγειος, Αιγαίο, Θερμαϊκός, Ακτές Πιερίας και βγάλτε τα συμπεράσματα σας .
Επίσης υπό έρευνα είναι η πιθανή αύξηση του αριθμού των μεδουσών να σχετίζεται και με παγκόσμια φαινόμενα όπως οι κλιματικές αλλαγές που έχουν ως συνέπεια την αύξηση της θερμοκρασίας στην θάλασσα.
Το συμπέρασμα που προκύπτει είναι τα εξής :
· το φαινόμενο αύξησης του αριθμού των μεδουσών απαιτεί περαιτέρω έρευνα από ειδικούς επιστήμονες
· Αποτελεί μια φυσική αντίδραση των οικοσυστημάτων, δεν αποτελεί ασφαλώς επιδρομή, καθώς οι μέδουσες αποτελούν μέρος της θαλάσσιας ζωής. Μάλλον επιδρομή θα χαρακτήριζα την υπερσυγκέντωση λουόμενων σε ορισμένα μέρη και την πίεση που ασκούν οι δραστηριότητες τους στο οικοσύστημα
· Οι μέδουσες που συναντάμε στις ακτές της Πιερίας δεν είναι επικίνδυνες, εκτός και αν κάποιος είναι αλλεργικός στο τσίμπημα αυτών.
Σίγουρα για κάποιους οι μέδουσες είναι δυσάρεστές και πριν στραφούμε σε δράσεις όπως πλέγματα και προστατευτικά δίχτυα ας αναλογιστούμε τις πιθανές αίτιές που προκαλούν τον πολλαπλασιασμό τους.
* Διαχειριστή Περιβάλλοντος και Φυσ.Πόρων,
Msc Αειφορική διαχ/σή Προστατευόμενων περιοχών. Παν/μίου Ιωαννίνων

ΜΕΔΟΥΣΕΣ ΚΑΙ ΜΑΖΙΚΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ

Μέδουσες και μαζικός τουρισμός…
Του Καλπακίδη Κ. Δαμιανού*
damiskalpak@gmail.com

Η Πιερία, είναι ένας ιδιαίτερος νομός. Η ιδιαίτερη γεωγραφική θέση της, η γειτνίαση του Ολύμπου με τον Θερμαϊκό κόλπο, δημιουργεί όμορφες αντιθέσεις . Θεωρώ και ας μην ακουστεί πολύ τοπικιστικό ότι κανένας νομός της Ελλάδας δεν συνδυάζει την θάλλασα και το βουνό με αυτήν την μαεστρία.. Άλλωστε σε ένα μικρό νομό όπως η Πιερία συναντάμε 5 προστατευόμενες περιοχές ενταγμένες στο δίκτυο NATURA (Όλυμπος, Πιέρια Όρη, Αλυκές κίτρους, όρος Τίταρος, Υγροβιότοπος Αγαθούπολης.) Για τον λόγο αυτό, χιλιάδες επισκέπτες προτιμούν τις παραλίες της Πιερίας για τις διακοπές τους. Οι περισσότεροι προέρχονται από τα Βαλκάνια, την ανατολική Ευρώπη και φυσικά από τους όμορους νομούς (Ημαθία, Πέλλα, Λάρισα, Κοζάνη, Θες/νίκη).
Το τελευταίο διάστημα γίναμε μάρτυρες δημοσιευμάτων που μιλούσαν για μαζικές επιδρομές μεδουσών (σσ δημοσιογραφικός όρος που δεν με βρίσκει σύμφωνο), αλλά και γίναμε μάρτυρες αύξησης του αριθμού των μεδουσών το διάστημα του Ιουλίου-Αυγούστου.
Σε αυτό το άρθρο θα αναφερθούμε στις μέδουσες που συναντάμε στην Ελλάδα, στις πιθανές αιτίες αύξησης του αριθμού της και πώς αυτό σχετίζεται με στο μοντέλο του μαζικού τουρισμού που υπάρχει στη Μεσόγειο και πως μπορεί να επηρεάσει τα οικοσυστήματα.
Στη χώρα μας συναντάμε τρία είδη μεδουσών : την Aurelia aurita (γνωστή και ως «γυαλί»), την Cotylorhiza tuberculata , την Rhizostoma pulmo ­ (μεγάλη γαλάζια μέδουσα) και την Pelagia noctula .
Από τις παραπάνω τέσσερις καμία δεν πρέπει να εμπνέει ανησυχία, καθώς μόνο παροδικό κνησμό μπορούν να προκαλέσουν. Η πιο επικίνδυνη είναι η pelagia noctula, μπορεί να προκαλέσει και ουλές συναντάται σπάνια στην Ελλάδα.
Οι μέδουσες είναι Κνιδόζωα της τάξης των Σκυφόζωων. Πρόκειται για πλαγτονικούς οργανισμούς, οι οποίοι απαντώνται σε όλες τις θάλασσες του κόσμου. Αντιπροσωπεύουν το κυρίαρχο στάδιο του βιολογικού κύκλου των Κοιλεντερωτών, Υδρόζωων (υδρομέδουσες, που έχουν ένα κράσπεδο , που περιβάλλει την κοιλότητα που σχηματίζεται κάτω από την «ομπρέλα» τους) και Σκυφόζωων (που δεν έχουν κράσπεδο (σκυφομέδουσες).
Ζουν σε ομάδες και το τσίμπημά τους προκαλεί κνησμό και παράλυση της λείας τους. Τρέφονται με μικρά ψάρια και ζωοπλαγκτόν, τα οποία συλλαμβάνουν με τα πλοκάμια τους. Είναι γνωστότερες με την κοινή ονομασία τσούχτρες.
Η αύξηση των μεδουσών είναι κυρίως τοπικό ή περιφερειακό φαινόμενο όπως προκύπτει από την ανασκόπηση των ερευνών επιστημονικών ινστιτούτων. Κυρίως οφείλεται στην αύξηση της θερμοκρασίας του νερού και της ποσότητας του πλαγκτόν και έχει ως συνέπεια τον πολλαπλασιασμό τους.
Ο μεγάλος αριθμός που παρατηρήθηκε στην ακτές της Πιερίας τον Ιούλιο πιθανόν οφείλεται στην επικράτηση τοπικών κλιματικών συνθηκών (ανέμων και θερμοκρασίας) την περίοδο ανάπτυξης νεαρών ατόμων. Τέτοια φαινόμενα εμφανίζουν μια περιοδικότητα στη Μεσόγειο από 2-3 χρόνια έως και κάθε 6-7 χρόνια. Άλλη πιθανή αιτία αύξησης του αριθμού των μεδουσών είναι και η υπεραλίευση των φυσικών εχθρών τους πχ τόνοι ξιφίες ,σκουμπρί, χελώνες κτλ.
Επίσης η ρύπανση της θάλασσας που μπορεί να μεταβάλλει τοπικά τα χαρακτηριστικά σε ένα κλειστό κόλπο όπως ο Θερμαϊκός και ίσως να είναι ένας από τους παράγοντες που ευνοούν την αύξηση του αριθμού των μεδουσών.
Είναι αποδεκτό ότι έχουμε αύξηση των πληθυσμών των μεδουσών σε όλη την Μεσόγειο κυρίως σε Ισπανία και Ιταλία θιασώτες του μαζικού τουρισμού που προβλέπει μεγάλες ξενοδοχειακές μονάδες και υπερσυγκέντρωση λουόμενων σε περιοχές με μεγάλη παραλιακή δόμηση. Το μοντέλο του μαζικού τουρισμού υπάρχει και στην Πιερία σε μικρότερο ευτυχώς βαθμό. Η πληθώρα των τουριστών και οι ανάγκες τους ικανοποιούνται με το πλήθος μικρών ξενοδοχειακών μονάδων και καταστημάτων κυρίως οικογενειακών επιχειρήσεων με πολύ καλά αποτελέσματα στην παροχή υπηρεσιών στους τουρίστες και στο εισόδημα των τοπικών κοινωνιών.
Έτσι η πρόθεση των παραλιακών Δήμων για ανάπτυξη μεγάλων τουριστικών μονάδων εώς 6500 κλίνων (βλ εφημερίδα Καθημερινή 22/08/08) αποτελεί αντικείμενο οικονομικών αναλυτών και όχι επιστημόνων που ασχολούνται με τη διαχείριση περιβάλλοντος, αν και είναι βέβαιο ότι θα προκαλέσει πιέσεις στα φυσικά οικοσυστήματα.
Παρόλο αυτά σκεφτείτε το παραπάνω σκηνικό και προσαρμόστε το σε πιο τοπική κλίμακα..Μεσόγειος, Αιγαίο, Θερμαϊκός, Ακτές Πιερίας και βγάλτε τα συμπεράσματα σας .
Επίσης υπό έρευνα είναι η πιθανή αύξηση του αριθμού των μεδουσών να σχετίζεται και με παγκόσμια φαινόμενα όπως οι κλιματικές αλλαγές που έχουν ως συνέπεια την αύξηση της θερμοκρασίας στην θάλασσα.
Το συμπέρασμα που προκύπτει είναι τα εξής :
· το φαινόμενο αύξησης του αριθμού των μεδουσών απαιτεί περαιτέρω έρευνα από ειδικούς επιστήμονες
· Αποτελεί μια φυσική αντίδραση των οικοσυστημάτων, δεν αποτελεί ασφαλώς επιδρομή, καθώς οι μέδουσες αποτελούν μέρος της θαλάσσιας ζωής. Μάλλον επιδρομή θα χαρακτήριζα την υπερσυγκέντωση λουόμενων σε ορισμένα μέρη και την πίεση που ασκούν οι δραστηριότητες τους στο οικοσύστημα
· Οι μέδουσες που συναντάμε στις ακτές της Πιερίας δεν είναι επικίνδυνες, εκτός και αν κάποιος είναι αλλεργικός στο τσίμπημα αυτών.
Σίγουρα για κάποιους οι μέδουσες είναι δυσάρεστές και πριν στραφούμε σε δράσεις όπως πλέγματα και προστατευτικά δίχτυα ας αναλογιστούμε τις πιθανές αίτιές που προκαλούν τον πολλαπλασιασμό τους.
* Διαχειριστή Περιβάλλοντος και Φυσ.Πόρων,
Msc Αειφορική διαχ/σή Προστατευόμενων περιοχών. Παν/μίου Ιωαννίνων

Τετάρτη 16 Ιουλίου 2008

ΜΙΑ ΑΠΟ ΤΑ ΙΔΙΑ...

Eurokinissi
ΑθήναΤελευταία ενημέρωση 16/07/08 00:00

Δείτε το βίντεο...Εφιαλτικές ώρες, λόγω της μεγάλης πυρκαγιάς που ξέσπασε το πρωί της Τρίτης, έζησαν οι κάτοικοι στην Οινόη. Οι φλόγες έφθασαν έως τις αυλές των σπιτιών στο χωριό Πάνακτον, ενώ περικύκλωσαν και το εργοστάσιο της ΠΥΡΚΑΛ. Αναζωπυρώσεις στη διάρκεια της νύχτας φοβούνται κάτοικοι και πυροσβέστες που συνεχίζουν την προσπάθεια κατάσβεσης.Πληροφορίες αναφέρουν ότι η φωτιά πρόλαβε να κάψει μία αποθήκη και μία νεοαναγειρόμενη οικοδομή στο χωριό Πάνακτον, όπου οι πυροσβέστες έδωσαν μάχη για να απομακρύνουν τις φλόγες.
Αμεση ήταν η επέμβαση της Πυροσβεστικής και στην περίπτωση της εταιρίας παραγωγής πυρομαχικών ΠΥΡΚΑΛ που βρέθηκε στο «δρόμο» της πυρκαγιάς.
Η πυρκαγιά συνεχίζει το καταστροφικό έργο της, ενώ σύμφωνα με τις πρώτες εκτιμήσεις έχει ήδη κάψει 2.500 στρέμματα δάσους.
Αργά το βράδυ της Τρίτης, η πυρκαγιά μαινόταν σε δύο μέτωπα, ένα προς Ελευσίνα και Μαγούλα και το άλλο προς την Πύλη της Βοιωτίας.
Στη μάχη για την κατάσβεση της πυρκαγιάς έχει ριχτεί πολύ ισχυρή πυροσβεστική δύναμη: 51 οχήματα, με 140 πυροσβέστες, 143 άτομα πεζοπόρο τμήμα, ενώ έως τη δύση του ηλίου επιχειρούσαν 11 αεροσκάφη, και τρία ελικόπτερα.
Επιπλέον, για την κατάσβεση χρησιμοποιούνται πέντε χωματουργικά μηχανήματα των ΟΤΑ της περιοχής, δύο χωματουργικά μηχανήματα του Στρατού, καθώς και 31 υδροφόρες.Πυρκαγιές σε Αχαΐα, Κρήτη και Β.Ελλάδα
Φωτιά ξέσπασε αργά την Τρίτη και στο δήμο Ωλενίας στην Αχαΐα. Σύμφωνα με το Mega, από την πυρκαγιά έχει προκληθεί βλάβη στο δίκτυο της ΔΕΗ, αφήνοντας στο σκοτάδι τμήμα της Πάτρας.
Πυρκαγιά ξέσπασε το πρωί της Τρίτης και στο χωριό Κοξαρέ στο Ρέθυμνο. Διάσπαρτες εστίες φωτιάς έκαιγαν πάνω στο δρόμο του χωριού, κάνοντας στάχτη χαμηλή βλάστηση. Στην περιοχή βρίσκονται 11 οχήματα με 30 πυροσβέστες, ενώ έως τη δύση του ηλίου επιχειρούσε και ένα ελικόπτερο.Πεύκα, πουρνάρια και σιτοκαλαμιές καίει φωτιά που βρίσκεται σε εξέλιξη στην περιοχή της Μαυρούδας στo νομό Θεσσαλονίκης.Στο σημείο επιχειρεί δύναμη της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας με 9 οχήματα και 35 άνδρες, ενώ ρίψεις νερού έκαναν έως τη δύση του ηλίου δύο αεροσκάφη και ένα ελικόπτερο. Το έργο της κατάσβεσης δυσχέραινε ο ισχυρός άνεμος που έπνεε στην περιοχή.
Σιτοκαλαμίες, θάμνους και πουρνάρια καίει φωτιά, μεταξύ Ευζώνων και Ποντοηράκλειας στο Κιλκίς, η οποία, σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις πέρασε στην χώρα μας από την ΠΓΔΜ. Στο σημείο, που πνέει ισχυρός άνεμος, επιχειρεί δύναμη της Πυροσβεστικής με 14 οχήματα και 32 άτομα.Εξάλλου, «εισαγόμενη» φωτιά από την ΠΓΔΜ, βρίσκεται σε εξέλιξη στη δύσβατη ορεινή περιοχή Σόκολο, στην οροσειρά του Βόρρα, στην Πέλλα. Στο έργο της κατάσβεσης συμμετέχουν 7 οχήματα με 28 άνδρες.
Πολύ υψηλός κίνδυνος πυρκαγιάς προβλέπεται για την Τετάρτη, από την Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας, για τις περιοχές: Αθηνών, Ανατολικής και Δυτικής Αττικής, Πειραιώς, Ευβοίας, Βοιωτίας, Φθιώτιδας, Θεσσαλονίκης, Χαλκιδικής, Αγίου Όρους, Πέλλης, Κιλκίς, Σερρών, Πιερίας, Λάρισας, Μαγνησίας, Θεσπρωτίας, Πρέβεζας, Αιτωλοακαρνανίας, Κέρκυρας, Λευκάδας, Κεφαλληνίας, Ιθάκης, Ζακύνθου, Κορίνθου, Ηλείας, Αχαΐας, Μεσσηνίας, Λέσβου, Χίου, Σάμου, Ικαρίας, Κυκλάδων, Δωδεκανήσου και Λασιθίου. Στις παραπάνω περιοχές, σύμφωνα με την πρόβλεψη της ΕΜΥ, αναμένεται να επικρατήσουν ισχυροί έως πολύ ισχυροί άνεμοι.

ΜΙΑ ΑΠΟ ΤΑ ΙΔΙΑ...

Eurokinissi
ΑθήναΤελευταία ενημέρωση 16/07/08 00:00

Δείτε το βίντεο...Εφιαλτικές ώρες, λόγω της μεγάλης πυρκαγιάς που ξέσπασε το πρωί της Τρίτης, έζησαν οι κάτοικοι στην Οινόη. Οι φλόγες έφθασαν έως τις αυλές των σπιτιών στο χωριό Πάνακτον, ενώ περικύκλωσαν και το εργοστάσιο της ΠΥΡΚΑΛ. Αναζωπυρώσεις στη διάρκεια της νύχτας φοβούνται κάτοικοι και πυροσβέστες που συνεχίζουν την προσπάθεια κατάσβεσης.Πληροφορίες αναφέρουν ότι η φωτιά πρόλαβε να κάψει μία αποθήκη και μία νεοαναγειρόμενη οικοδομή στο χωριό Πάνακτον, όπου οι πυροσβέστες έδωσαν μάχη για να απομακρύνουν τις φλόγες.
Αμεση ήταν η επέμβαση της Πυροσβεστικής και στην περίπτωση της εταιρίας παραγωγής πυρομαχικών ΠΥΡΚΑΛ που βρέθηκε στο «δρόμο» της πυρκαγιάς.
Η πυρκαγιά συνεχίζει το καταστροφικό έργο της, ενώ σύμφωνα με τις πρώτες εκτιμήσεις έχει ήδη κάψει 2.500 στρέμματα δάσους.
Αργά το βράδυ της Τρίτης, η πυρκαγιά μαινόταν σε δύο μέτωπα, ένα προς Ελευσίνα και Μαγούλα και το άλλο προς την Πύλη της Βοιωτίας.
Στη μάχη για την κατάσβεση της πυρκαγιάς έχει ριχτεί πολύ ισχυρή πυροσβεστική δύναμη: 51 οχήματα, με 140 πυροσβέστες, 143 άτομα πεζοπόρο τμήμα, ενώ έως τη δύση του ηλίου επιχειρούσαν 11 αεροσκάφη, και τρία ελικόπτερα.
Επιπλέον, για την κατάσβεση χρησιμοποιούνται πέντε χωματουργικά μηχανήματα των ΟΤΑ της περιοχής, δύο χωματουργικά μηχανήματα του Στρατού, καθώς και 31 υδροφόρες.Πυρκαγιές σε Αχαΐα, Κρήτη και Β.Ελλάδα
Φωτιά ξέσπασε αργά την Τρίτη και στο δήμο Ωλενίας στην Αχαΐα. Σύμφωνα με το Mega, από την πυρκαγιά έχει προκληθεί βλάβη στο δίκτυο της ΔΕΗ, αφήνοντας στο σκοτάδι τμήμα της Πάτρας.
Πυρκαγιά ξέσπασε το πρωί της Τρίτης και στο χωριό Κοξαρέ στο Ρέθυμνο. Διάσπαρτες εστίες φωτιάς έκαιγαν πάνω στο δρόμο του χωριού, κάνοντας στάχτη χαμηλή βλάστηση. Στην περιοχή βρίσκονται 11 οχήματα με 30 πυροσβέστες, ενώ έως τη δύση του ηλίου επιχειρούσε και ένα ελικόπτερο.Πεύκα, πουρνάρια και σιτοκαλαμιές καίει φωτιά που βρίσκεται σε εξέλιξη στην περιοχή της Μαυρούδας στo νομό Θεσσαλονίκης.Στο σημείο επιχειρεί δύναμη της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας με 9 οχήματα και 35 άνδρες, ενώ ρίψεις νερού έκαναν έως τη δύση του ηλίου δύο αεροσκάφη και ένα ελικόπτερο. Το έργο της κατάσβεσης δυσχέραινε ο ισχυρός άνεμος που έπνεε στην περιοχή.
Σιτοκαλαμίες, θάμνους και πουρνάρια καίει φωτιά, μεταξύ Ευζώνων και Ποντοηράκλειας στο Κιλκίς, η οποία, σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις πέρασε στην χώρα μας από την ΠΓΔΜ. Στο σημείο, που πνέει ισχυρός άνεμος, επιχειρεί δύναμη της Πυροσβεστικής με 14 οχήματα και 32 άτομα.Εξάλλου, «εισαγόμενη» φωτιά από την ΠΓΔΜ, βρίσκεται σε εξέλιξη στη δύσβατη ορεινή περιοχή Σόκολο, στην οροσειρά του Βόρρα, στην Πέλλα. Στο έργο της κατάσβεσης συμμετέχουν 7 οχήματα με 28 άνδρες.
Πολύ υψηλός κίνδυνος πυρκαγιάς προβλέπεται για την Τετάρτη, από την Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας, για τις περιοχές: Αθηνών, Ανατολικής και Δυτικής Αττικής, Πειραιώς, Ευβοίας, Βοιωτίας, Φθιώτιδας, Θεσσαλονίκης, Χαλκιδικής, Αγίου Όρους, Πέλλης, Κιλκίς, Σερρών, Πιερίας, Λάρισας, Μαγνησίας, Θεσπρωτίας, Πρέβεζας, Αιτωλοακαρνανίας, Κέρκυρας, Λευκάδας, Κεφαλληνίας, Ιθάκης, Ζακύνθου, Κορίνθου, Ηλείας, Αχαΐας, Μεσσηνίας, Λέσβου, Χίου, Σάμου, Ικαρίας, Κυκλάδων, Δωδεκανήσου και Λασιθίου. Στις παραπάνω περιοχές, σύμφωνα με την πρόβλεψη της ΕΜΥ, αναμένεται να επικρατήσουν ισχυροί έως πολύ ισχυροί άνεμοι.

Τετάρτη 25 Ιουνίου 2008

ΜΑΡΑΘΩΝΙΟΣ ΟΛΥΜΠΟΥ

Ας στηρίξουμε τον θεσμό προβάλλοντας τον παντού!
Απο το site olympus marathon
O ΑΓΩΝΑΣ
Ο "Olympus Marathon" είναι ο μοναδικός διεθνής αγώνας ορεινού τρεξίματος (διεθνώς υπάρχουν αρκετοί όροι που προσδιορίζουν το άθλημα: skyrunning, mountain rumnning, trail running) στην Ελλάδα και γίνεται στον Όλυμπο, το μυθικό «βουνό των θεών» με την παγκόσμια φήμη. Η διαδρομή του αναβιώνει την ιερή πορεία των πιστών της αρχαιότητας, οι οποίοι ανέβαιναν από τη λατρευτική πόλη του Δίου κάθε αρχή καλοκαιριού στις κορυφές του Ολύμπου, για να θυσιάσουν στον υπέρτατο θεό, τον πατέρα των θεών, το Δία, και να καταθέσουν τα αφιερώματά τους. Η διαδρομή του αγώνα, ακολουθεί στην αρχή της την ίδια ακριβώς αρχαία διαδρομή, την ίδια εκείνη περίοδο του χρόνου που οι αρχαίοι Έλληνες όδευαν ψηλά στις κορυφές του βουνού που έμελλε να αποτελέσει στην εποχή μας ένα παγκόσμιο σύμβολο πολιτισμού.
Από το σχεδόν απόλυτο μηδέν υψόμετρο της εκκίνησης στον αρχαιολογικό χώρο του Δίου στα 3 μόλις μέτρα, οι αθλητές φτάνουν μετά από 21 χιλιόμετρα πάνω στα εκπληκτικής ομορφιάς μονοπάτια του Ολύμπου μέχρι τα 2780 μέτρα, περνώντας μπροστά από τον «Θρόνο του Δία», μια από τις ψηλότερες και πιο απόκρημνες κορυφές του βουνού. Η ανάβαση από την εκκίνηση του αγώνα μέχρι το ψηλότερο σημείο της διαδρομής είναι σχεδόν μονοκόμματη, καλύπτοντας σε 21 χιλιόμετρα πάνω από 2900 μέτρα ανάβασης. Ο αγώνας, ο οποίος έχει συνολικό μήκος 44 χιλιόμετρα, ολοκληρώνεται στην πόλη του Λιτοχώρου, ένα από τα σημαντικότερα παραδοσιακά θέρετρα της βόρειας Ελλάδας, σε υψόμετρο 300 μέτρα. Η διαδρομή του αγώνα διασχίζει όλη την ανατολική πλευρά του βουνού και η θέα που έχουν οι αθλητές καθώς αγωνίζονται κόβει την ανάσα, στα ψηλότερα σημεία της.
Ο Olympus Marathon διοργανώνεται κάθε τελευταία Κυριακή του Ιουνίου από τη Μη Κερδοσκοπική Εταιρεία "Μαραθώνιος Ολύμπου", με την υποστήριξη όλων των φορέων και της κοινωνίας της περιοχής Λιτοχώρου και Δίου και συγκεντρώνει αθλητές απ όλο τον κόσμο, που καταφθάνουν στο μυθικό Όλυμπο για να πάρουν μέρος σε μια μοναδική εμπειρία ζωής, έναν αγώνα με διεθνή ακτινοβολία σε ένα βουνό που εκτός από Εθνικό Πάρκο έχει ανακηρυχθεί και από την UNESCO ως ένα «Μνημείο Παγκόσμιας Φυσικής Κληρονομιάς».


Δίον - Ρέμα Ορλιά - Πετρόστρουγκα - Σκούρτα - Οροπέδιο Μουσών - Ζωνάρια - Χονδρομεσοράχι - Πριόνια - Χαράδρα Ενιπέα - Λιτόχωρο
Ο αγώνας ξεκινά από τον Αρχαιολογικό χώρο του Δίου, σε υψόμετρο 3 μέτρα πάνω από το επίπεδο της θάλασσας. Αρχικά η διαδρομή ακολουθεί τον ασφαλτόδρομο ο οποίος σε 200 μόλις μέτρα μπαίνει στο ομώνυμο χωριό, που βρίσκεται χτισμένο στη δυτική πλευρά του αρχαιολογικού χώρου. Διασχίζοντας το χωριό για 1,5 km, η διαδρομή συνεχίζει από ασφαλτόδρομο και βγαίνει από τα όρια του οικισμού, με νοτιοδυτική κατεύθυνση. Για τα επόμενα 2 km ο δρόμος κινείται σταθερά σε νοτιοδυτική κατεύθυνση, κερδίζοντας με πολύ αργό ρυθμό υψόμετρο. Στο ΚΜ-5 ξεκινά η ανάβασή του στις πρώτες πλαγιές του βουνού, σε υψόμετρο 180μ. Εκεί βρίσκεται και ο 1ος Σταθμός («Άγιος Κωνσταντίνος», υψόμ. 180μ, ΚΜ-5,0) Μετά από μερικές απότομες και κλειστές στροφές ο δρόμος φτάνει στο μικρό ξωκλήσι του Αγίου Κωνσταντίνου. Στα 50 μέτρα μετά, ο δρόμος στρίβει αριστερά, η άσφαλτος σταματά και πάνω στη στροφή ξεκινά το μονοπάτι για Κορομηλιά - Πετρόστρουγκα, το οποίο ακολουθεί και η διαδρομή του αγώνα. Η βλάστηση στο σημείο αυτό είναι θαμνώδης και το μικρό ποτάμι του Ορλιά (ή Ουρλιά) κυλά πολύ κοντά στο μονοπάτι. Σύντομα το μονοπάτι ανηφορίζει απότομα για λίγο και περνά δίπλα από το ποτάμι στο ΚΜ-7. Στο σημείο αυτό βρίσκεται και η μικρή βρύση "Ίταμος", ακριβώς δίπλα από το μονοπάτι. Εκεί υπάρχει ενδιάμεσος βοηθητικός σταθμός που προσφέρει νερό της πηγής στους αθλητές. Μετά, το μονοπάτι απομακρύνεται και αρχίζει και πάλι να κερδίζει ύψος μέσα σε πολύ πυκνή βλάστηση. Για τα επόμενα 2 km η διαδρομή κινείται ανηφορικά με διάφορες κλίσεις και σε διαφορετικούς τύπους βλάστησης, με τον ήχο του ποταμιού να έρχεται από το βάθος της ρεματιάς, στην δεξιά πλευρά του. Το μονοπάτι είναι καλογραμμένο αλλά η πυκνή βλάστηση δημιουργεί την αίσθηση ότι λίγο πιο πέρα χάνεται, χωρίς βέβαια κάτι τέτοιο να συμβαίνει. Στο δεύτερο φυσικό πατάρι που συναντά το μονοπάτι, όπου και πινακίδα με την ένδειξη «Ορλιά» βρίσκεται ο 2ος Σταθμός («Ορλιάς», υψόμ. 740μ, ΚΜ-8,5). Οι πλαγιές είναι δασωμένες με διάφορους τύπους βλάστησης πλατύφυλλων, ανάμικτα με κωνοφόρα. Αμέσως μετά και καθώς το μονοπάτι απομακρύνεται από τη ρεματιά του Ορλιά, με νότια κατεύθυνση, κυριαρχεί η βλάστηση του πεύκου. Στο KM-9,6 το μονοπάτι συναντά και διασχίζει χωματόδρομο δύο φορές, με διαφορά 200 μέτρων την πρώτη από τη δεύτερη. Την 3η φορά που θα τον ξανασυναντήσει, στο ΚΜ-10,1 η διαδρομή ακολουθεί τον χωματόδρομο πλέον προς την ανηφορική του πλευρά, για 300 μέτρα και φτάνει στην τοποθεσία «Κορομηλιά» όπου βρίσκεται ο 3ος Σταθμός («Κορομηλιά», υψόμ. 1000μ, ΚΜ-10,6), μπροστά στο νεόδμητο καταφύγιο της Κορομηλιάς. Στο καταφύγιο τερματίζει και ο αυτοκινητόδρομος. Η διαδρομή του αγώνα ακολουθεί και πάλι το μονοπάτι, το οποίο ξεκινά μπροστά από το καταφύγιο, στο πρανές του δρόμου, στην αριστερή του πλευρά, ανηφορίζοντας ανάμεσα σε χαμηλή βλάστηση με θαμνώδη κέδρα και πεύκα, τα οποία σε λίγες δεκάδες μέτρα πυκνώνουν και γίνονται κανονικά δέντρα, σχηματίζοντας πευκοδάσος. Το μονοπάτι στο ξεκίνημά του (πρώτα 30 μέτρα) διακρίνεται μόλις, αμέσως μετά όμως γίνεται καλογραμμένο και όσο ανηφορίζει γίνεται ακόμα πιο φαρδύ και ομαλό. Μετά από 1,5 km η κλίση του μονοπατιού, που κινείται συνεχώς σε δασωμένη ράχη, έχει μικρύνει πολύ και ανάμεσα στο δάσος πεύκου ξεπροβάλλουν οι πρώτες οξιές. Στην τοποθεσία «Μπάρα», στο ΚΜ 12,5 το μονοπάτι περνά από ένα μεγάλο χαρακτηριστικό επίπεδο πλάτωμα που βρίσκεται μέσα σε πυκνό δάσος οξιάς στρίβει απότομα αριστερά και ανηφορίζει χαρακτηριστικά, μετά από ένα διάστημα με ελάχιστο ανήφορο. Εδώ βρίσκεται ο 4ος Σταθμός («Μπάρα», υψόμ. 1.300μ, ΚΜ-12,5). Από το καταφύγιο της Κορομηλιάς και μέχρι εδώ υπάρχει αναπτυγμένο μαύρο σκληρό λάστιχο μεταφοράς πόσιμου νερού, το οποίο κατηφορίζει προς το καταφύγιο καλύπτοντας τις ανάγκες του όλο το χρόνο. Λίγα μέτρα μετά τη Μπάρα η διαδρομή του αγώνα στρίβει απότομα αριστερά και ανηφορικά (ΠΡΟΣΟΧΗ: αν ακολουθήσουμε άλλο από εδώ και πέρα το λάστιχο του νερού φεύγουμε από τη διαδρομή και κατευθυνόμαστε σε κλειστή ρεματιά και σε αδιέξοδο).
Συνεχίζοντας μέσα σε δάσος οξιάς, το μονοπάτι κάνει πολλές στροφές για να "σπάσει" τον ανήφορο. Οι στροφές είναι συνεχείς και ακανόνιστες, με κατεύθυνση άλλοτε δεξιά και άλλοτε αριστερή. Κάποια στιγμή το μονοπάτι βγαίνει σε χαρακτηριστική ράχη του βουνού (τοποθεσία "Οξούλα") και για πρώτη φορά μπορεί κανείς να δει σε μεγάλη απόσταση μπροστά του (νότια) ψηλές κορυφές του βουνού (συγκρότημα Καλόγερος). Η πορεία γίνεται για λίγο πάνω στη ράχη και αφού περάσει ένα απότομο σημείο με 3-4 σκάλες από μπετόν, περνά από την αντίθετη πλευρά της ράχης σε βορινή πλαγιά. Λίγο αργότερα και ενώ στην ουσία κινείται και πάλι στη ράχη, το μονοπάτι κάνει μια μικρή βουτιά και ξεκινά έναν δυνατό ανήφορο μέσα σε δάσος οξιάς. Περίπου στο ΚΜ-14,5 το μονοπάτι δείχνει να χάνεται καθώς απλώνεται ανηφορίζοντας μέσα στις οξιές. Το χαρακτηριστικό εδώ είναι το παχύ στρώμα των ξερών φύλλων που καλύπτει το έδαφος, κάνοντας δύσκολο το έργο της ανίχνευσης του μονοπατιού. Πέρα από τη σηματοδότηση, το χαρακτηριστικό εδώ είναι ότι ο αθλητής πρέπει να ανηφορίσει κατά μέτωπο αυτή την πλαγιά και κάθε τόσο θα βρίσκει μπροστά του ίχνη σηματοδότησης. Το τέλος αυτού του τμήματος σηματοδοτείται από το τέλος του δάσους οξιάς και την είσοδο πλέον στο δάσος ρόμπολου, του πεύκου με το λευκόδερμο κορμό που φύεται στα μεγάλα υψόμετρα. Το μονοπάτι γρήγορα χάνει την κλίση του και κινείται σε ένα τοπίο με αραιή βλάστηση και επικλινή λιβάδια. Εκεί βρίσκεται το ΚΜ-15. Λίγο μετά, το μονοπάτι στρίβει απότομα αριστερά και οδηγεί ανηφορικά σε ένα εξαιρετικά εκτεταμένο επικλινές λιβάδι, στην τοποθεσία που ονομάζεται Πετρόστρουγκα. Μεγάλα χαρακτηριστικά ρόμπολα είναι αραιοφυτεμένα στην περιοχή, όπως επίσης και πρόχειροι θερινοί καταυλισμοί κτηνοτρόφων. Το ψηλό χορτάρι και οι τσουκνίδες του λιβαδιού σβήνουν το μονοπάτι, όμως η νοητή συνέχεια της μέχρι εκείνου του σημείου διαδρομής του μονοπατιού, οδηγεί εύκολα μετά από 150 μέτρα στον 5ο Σταθμό («Πετρόστρουγκα», υψόμ. 1.940μ, ΚΜ-15,3). Ο Σταθμός αυτός είναι ο δεύτερος από τους πέντε κεντρικούς του αγώνα, όπου βρίσκεται και το δεύτερο σημείο αποκλεισμού και αφορά όσους δεν καταφέρουν να φτάσουν μέχρι τις 3.45 ώρες. Στην Πετρόστρουγκα, η διαδρομή του αγώνα συναντά και ακολουθεί το κύριο μονοπάτι που κατευθύνεται προς το Οροπέδιο των Μουσών και το συγκρότημα των κύριων κορυφών του Ολύμπου. (Σημαντικό: Εκατό περίπου μέτρα προς την αντίθετη κατεύθυνση βρίσκεται νεόδμητο ορειβατικό καταφύγιο, που μπορεί να χρησιμεύσει σε περίπτωση ανάγκης σε φάση ανίχνευσης της διαδρομής ή προπόνησης). Το μονοπάτι είναι εντελώς σαφές και πολύ φαρδύτερο τώρα και κινείται χωρίς να κερδίζει ιδιαίτερο ύψος, μέσα σε αραιό δάσος με ρόμπολα αλλά χωρίς θέα στις κορυφές του βουνού. Σε απόσταση 1,5 km και ενώ το δάσος έχει αραιώσει και τα δέντρα είναι πια χαμηλά λόγω υψομέτρου (σαν μεγάλοι θάμνοι), το μονοπάτι μετά από μια σύντομη ευθεία που οδηγεί σε εντελώς γυμνές πλαγιές, αρχίζει έναν επίπονο κατά μέτωπο ανήφορο και μέσα σε 700 μόνο μέτρα κερδίζει 200 μέτρα υψομετρικής διαφοράς. Λίγο πριν το τέλος της ανάβασης βρίσκεται 6ος Σταθμός («Σκούρτα», υψόμ. 2.425μ, ΚΜ-17,7). Αμέσως μετά βρίσκεται η κορυφή Σκούρτα (2.495μ) και το μονοπάτι βγαίνει ακριβώς δίπλα από το υψομετρικό της ομώνυμης κορυφής, χαρίζοντας για πρώτη φορά εκπληκτική θέα των κορυφών και του «λαιμού» (μιας ραχοκοκαλιάς του βουνού) πάνω στον οποίο κινείται από εδώ και μετά η διαδρομή, καθώς κατευθύνεται σ αυτήν ακριβώς την περιοχή. Για λίγο το μονοπάτι κατηφορίζει (μόλις στο ΚΜ-18 από την εκκίνηση βρίσκεται το πρώτο σημείο που οι αθλητές συναντούν πραγματικό κατήφορο!!!) και κινείται με απόλυτη ασφάλεια ακριβώς πάνω σε ράχη με εντυπωσιακή θέα σε όλες τις κατευθύνσεις. Σε 1 km το μονοπάτι αρχίζει και πάλι έναν επίπονο ανήφορο σε πετρώδες κακοτράχαλο μονοπάτι με σπασμένη πέτρα, που κάνει εξοντωτική την προσπάθεια και μετά από μερικές στροφές φτάνει σε χαρακτηριστικό σημείο (Πέρασμα Γιόσου), όπου βγαίνει σε εκτεταμένα αλπικά λιβάδια και το τοπίο γίνεται καταπράσινο χωρίς σχεδόν καθόλου πέτρες, ακόμα και στο ίδιο το μονοπάτι. Σε ακόμα 1 km ευθείας και μικρού ανήφορου σε μονοπάτι σαφέστατο, ενώ μπροστά ξεπροβάλει σιγά-σιγά η χαρακτηριστική κορυφή «Στεφάνι» ή «Θρόνος του Δία», το μονοπάτι προσεγγίζει το Καταφύγιο «Γιόσος Αποστολίδης», όπου βρίσκεται ο 7ος Σταθμός («Οροπέδιο Μουσών», υψόμ. 2.700μ, ΚΜ-20,8). Εδώ βρίσκεται ο τρίτος κεντρικός Σταθμός και το τρίτο σημείο αποκλεισμού του αγώνα, για όσους δεν καταφέρουν να φτάσουν σε λιγότερο από 5.30 ώρες. Το καταφύγιο αυτό λειτουργεί κανονικά την εποχή του αγώνα και μπορεί να προσφέρει -έναντι τιμήματος πάντα- οτιδήποτε στους αθλητές. Στη συνέχεια, το μονοπάτι κινείται κάτω ακριβώς από την κορυφή «Θρόνος του Δία» με εντυπωσιακούς κάθετους βράχους να ορθώνονται για 150 μέτρα πάνω απ το μονοπάτι, που σε λίγο περνά από το σημείο καμπής, το ψηλότερο σημείο της διαδρομής, σε υψόμετρο 2.780 μέτρα (ΚΜ-21,8). Το μονοπάτι παρότι είναι απόλυτα ασφαλές, σε μερικά σημεία κάτω από το Θρόνο του Δία είναι στενό και η μεγάλη κλίση προς την κατηφορική πλευρά της πλαγιάς μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα σε όσους πάσχουν από υψοφοβία. Μετά το σημείο καμπής, σε χαρακτηριστική στροφή του μονοπατιού, η κλίση αρχίζει να γίνεται κατηφορική και η θέα προς τις ανατολικές πλαγιές του βουνού, εκεί που ο Όλυμπος σβήνει στη θάλασσα, κόβει την ανάσα. Εδώ βρίσκεται η τοποθεσία «Ζωνάρια», που πήρε το όνομά της από το χαρακτηριστικό γεωλογικό σχηματισμό που δημιουργεί ζώνες ορατές από πολύ μεγάλη απόσταση, ξεπροβάλλοντας στην επιφάνεια της πλαγιάς. Είναι πιθανόν σ αυτό το τμήμα να υπάρχουν μικρά υπολείμματα από χειμωνιάτικο χιόνι την ημέρα του αγώνα, αλλά δεν δημιουργούν κανένα πρόβλημα στους αθλητές, καθώς η διοργάνωση ανοίγει το μονοπάτι και τοποθετεί σχοινιά ασφάλειας, που χρησιμεύουν περισσότερο για συναισθηματικούς λόγους, δίνοντας αίσθηση ασφάλειας. Σταθερά το μονοπάτι χάνει υψόμετρο αλλά με αργό ρυθμό και μετά από 1,5 km φτάνει σε χαρακτηριστικό σημείο σε υψόμετρο 2.450μ που «σπάει» στα δύο. Από εδώ ξεκινά ένας μακρύς κι επίπονος κατήφορος που θα διαρκέσει αρκετά χιλιόμετρα ακόμα (περίπου 7 χιλιόμετρα), μέχρι η κλίση να εξομαλυνθεί. Το μονοπάτι από εδώ είναι μεν καλογραμμένο αλλά με πολλή σπασμένη μικρή πέτρα που μπορεί να δυσκολέψει το ρυθμό των αθλητών, ειδικά εκείνων που καταπονήθηκαν στον ανήφορο. Κάνει διάφορα ζιγκ-ζαγκ («καγκέλια») καθώς κινείται πάνω σε ράχη, το Χονδρομεσοράχι, που έχει βλάστηση από ρόμπολα, αραιά και χαμηλά στην αρχή και πυκνότερα καθώς κατηφορίζει το μονοπάτι. Τώρα η θέα των ψηλότερων κορυφών βρίσκεται στα αριστερά της διαδρομής. Μετά από ακόμα 1,5 km και ενώ η βλάστηση γίνεται πυκνότερη και τα δέντρα μεγαλώνουν, το μονοπάτι φτάνει στο καταφύγιο «Σπήλιος Αγαπητός» ή "Καταφύγιο-Α", όπου βρίσκεται ο 8ος Σταθμός («Καταφύγιο-Α», υψόμ. 2.060μ, ΚΜ-25,0). Και αυτό το καταφύγιο είναι οργανωμένο και λειτουργεί έξι μήνες το χρόνο, προσφέροντας τα πάντα στους πεζοπόρους. Χαρακτηριστικό εδώ ότι υπάρχει και τρεχούμενο νερό, για πρώτη φορά μετά από τον Ίταμο (ΚΜ-7,0), δηλαδή μετά από 18 ολόκληρα χιλιόμετρα.
Ο κακοκτράχαλος κατήφορος συνεχίζεται μέσα σε δάσος πεύκου και χωρίς ίχνος τρεχούμενων νερών, με το μονοπάτι να κάνει πολλές απότομες κατηφορικές στροφές, αλλά δίχως κανένα απολύτως κίνδυνο σοβαρής πτώσης, με εξαίρεση τους μεταλλικούς πασσάλους που στο παρελθόν συγκρατούσαν κομμάτια κορμού για να σχηματίζονται σκαλοπάτια και τώρα απομένουν έτσι γυμνοί, αποτελώντας ελάχιστα ορατό κίνδυνο για επώδυνες πτώσεις. Την ημέρα του αγώνα, το σοβαρότερο πρόβλημα για τους περισσότερους αθλητές εδώ θα είναι η μεσημεριανή ζέστη. Στο ΚΜ-28,5 το μονοπάτι γίνεται ξαφνικά επίπεδο και μπαίνει σε δάσος οξιάς, ανακουφίζοντας τους αθλητές. Από εδώ και μετά για τα επόμενα 2,5 km η διαδρομή κινείται με μικρότερες κατηφορικές κλίσεις σε δάσος οξιάς ανάμικτο με πεύκα, για να φτάσει στην τοποθεσία «Πριόνια», όπου βρίσκεται ο 9ος Σταθμός («Πριόνια», υψόμ. 1.140μ, ΚΜ-31,1). Εδώ βρίσκεται το τέταρτο σημείο αποκλεισμού του αγώνα, στις 7.30 ώρες. Εδώ πηγάζει ο ποταμός Ενιπέας, του οποίου τη ροή ακολουθεί ο αγώνας στο τελευταίο τμήμα του. Στα Πριόνια φτάνει και ο ασφάλτινος αυτοκινητόδρομος από το Λιτόχωρο (18 km), δίνοντας την δυνατότητα σε φίλους του αγώνα να παραβρεθούν σαν θεατές και να υποστηρίξουν τους αθλητές που συνοδεύουν.Η τελευταία ενότητα της διαδρομής του αγώνα εξελίσσεται μέσα στη χαράδρα του Ενιπέα, προσφέροντας πολλή δροσιά στους αθλητές, χάρη στην πυκνή βλάστηση και στη συχνή επαφή με το ίδιο το ποτάμι -αλλά και γειτονικές στην κοίτη πηγές- το νερό του οποίου είναι πόσιμο (ο Ενιπέας υδρεύει την πόλη του Λιτοχώρου) και μπορεί να χρησιμοποιηθεί από τους αθλητές χωρίς κανένα φόβο. Η κλίση του μονοπατιού είναι εμφανώς μικρότερη τώρα και η αίσθηση ότι δίπλα κυλά ποτάμι δημιουργεί θετική ψυχολογία στους αθλητές. Στα 3 km μετά τα Πριόνια βρίσκεται το μοναστήρι του Αγίου Διονυσίου, λίγα μέτρα πιο ψηλά από την κοίτη του Ενιπέα και ο 10ος Σταθμός («Μοναστήρι», υψομ. 875μ, ΚΜ-34,1). Σε απόσταση ακόμα 1 km, η διαδρομή περνά από μια χαρακτηριστική ανοιχτή σπηλιά με πηγή, το «Αγίασμα». Μετά, το μονοπάτι συνεχίζει από πολύ πυκνό δάσος οξιάς και περνά το ποτάμι 4 φορές διαδοχικά από αντίστοιχες ξύλινες γέφυρες καθώς ακολουθεί τη χάραξη που αποφεύγει τις απόκρημνες όχθες. Μετά και την τελευταία γέφυρα το μονοπάτι κρατά την νότια πλευρά της κοιλάδας (οι αθλητές έχουν αριστερά τους το ποτάμι από εδώ και μετά, μέχρι να φτάσουν στο Λιτόχωρο) και σιγά-σιγά απομακρύνεται από το ποτάμι, που ακούγεται πλέον στο βάθος αλλά δεν φαίνεται. Περίπου 0,7 km μετά από την τελευταία γέφυρα, βρίσκεται ο 11ος Σταθμός («Καστάνα», υψομ. 705μ, ΚΜ-37,2), στην όχθη ενός δευτερεύοντος ρέματος που λίγο μετά ενώνεται με τον Ενιπέα. Εκεί ακριβώς υπάρχει και μια ακόμα ξύλινη γέφυρα (η 7η και τελευταία μέχρι το Λιτόχωρο) και μια πετρόχτιστη βρύση εκτός λειτουργίας. Εδώ βρίσκεται και το τελευταίο σημείο αποκλεισμού, στις 8.45 ώρες.
Για λίγο ακόμα το μονοπάτι βρίσκεται σε πυκνό δάσος οξιάς και κάνει μικρά σκαμπανεβάσματα, ενώ η χαράδρα του Ενιπέα γίνεται σχεδόν φαράγγι με πολύ απότομες κλίσεις χαμηλότερα από το μονοπάτι, που όμως δεν γίνονται αντιληπτές εξαιτίας της πυκνής βλάστησης. Ένας απότομος κακοτράχαλος κατήφορος φέρνει το μονοπάτι σε χαμηλό υψόμετρο, περνώντας από μια χαρακτηριστική πλαγιά με θρυμματισμένη πέτρα (σάρα). Στο τέλος αυτού του κατήφορου, το μονοπάτι φτάνει λίγα μόλις μέτρα πάνω από την κοίτη του Ενιπέα, ο οποίος φαίνεται και για τελευταία φορά στη διάρκεια του αγώνα. Αμέσως μετά, ξεκινά ένας σημαντικός ανήφορος μέσα σε πυκνή βλάστηση αλλά το μονοπάτι είναι εξαιρετικό σε χάραξη, καθώς περνά κάτω από ένα φυσικό τούνελ, που σχηματίζουν τα μέτριου ύψους δέντρα της περιοχής. Σε 1 km από το σημείο αυτής της τελευταίας προσέγγισης του μονοπατιού στο ποτάμι, υπάρχει ο 12ος Σταθμός («Πόρτες», υψόμ. 680μ, ΚΜ-40,2). 200 μέτρα μετά, το μονοπάτι κάνει έναν τελευταίο ανήφορο και περνά από ένα χαρακτηριστικό σημείο που μοιάζει με πύλη (πρόκειται για την τοποθεσία Πόρτες). Από το σημείο αυτό κάποιος έχει για πρώτη φορά οπτική επαφή με το Λιτόχωρο, το οποίο φαίνεται σε όχι μακρινή απόσταση. Ένας απότομος κατήφορος σε σαθρό έδαφος με πολλή σπασμένη πέτρα οδηγεί γρήγορα χαμηλότερα, όπου η βλάστηση γίνεται πια θαμνώδης και η εικόνα της χαράδρας του Ενιπέα στα αριστερά σας (πάντα) είναι σαφέστατη χάρη στην καλή ορατότητα που προσφέρει η χαμηλή βλάστηση. Σε 2 km περίπου (στο ΚΜ-42), το μονοπάτι βγαίνει πάνω σε τσιμεντένιες πλάκες που σκεπάζουν το αυλάκι ύδρευσης του Λιτοχώρου. Το μονοπάτι ακολουθεί για 100 μέτρα αυτό το ιδιόρρυθμο πλακώστρωτο για να φύγει αμέσως μετά αριστερά, φτάνοντας στις παρυφές του Λιτοχώρου. Στο σημείο αυτό τελειώνει οριστικά το μονοπάτι και οι αθλητές κινούνται πάνω στους δρόμους της μικρής κωμόπολης μέχρι και τον τερματισμό, μετά από 1700 μέτρα. Μετά το εξοχικό κέντρο "Μύλοι", η διαδρομή περνά τα κοιμητήρια του Λιτοχώρου αφήνοντάς τα αριστερά και αμέσως μετά κατηφορίζει προς το "Χοροστάσι", αφήνοντας μια παιδική χαρά με πλατάνια στα δεξιά. Στη συνέχεια κινείται ευθεία προς το παραδοσιακό 1ο Δημοτικό Σχολείο και την εκκλησία του Αγίου Δημητρίου, για να κατηφορίσει προς την κεντρική πλατεία με το σιντριβάνι και μετά από 300 μέτρα να φτάσει στο πάρκο του Λιτοχώρου, όπου και ο τερματισμός.

Τετάρτη 4 Ιουνίου 2008

Ο ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ ΟΛΥΜΠΟΣ ΓΙΑ 5/6/08

«Ο ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ ΟΛΥΜΠΟΣ»

* των Χαλκιά Σταυρούλα Περιβαλλοντολόγος-Διαχειριστής περιβάλλοντος
& Καλπακίδη Δαμιανού Περιβαλλόντολόγος-Διαχειριστής περιβάλλοντος - Msc Sustainable management of protected areas.

Η 5η Ιουνίου έχει καθιερωθεί ως η παγκόσμια ημέρα περιβάλλοντος, μια ημέρα όπως όλες οι άλλες «παγκόσμιες ημέρες», που τραβάνε το φως της δημοσιότητας για ένα 24ωρό γεμάτες ευχολόγια, κρίσεις απόψεις και γενικολογίες.
Όσο αφορά την παγκόσμια ημέρα περιβάλλοντος, τα ΜΜΕ αρέσκονται στην καταστροφολογία παρουσιάζοντας έρευνες και στατιστικές για να αυξήσουν την ευαισθητοποίηση και την συνείδηση μας για το περιβάλλον. Το περιβάλλον κινδυνεύει να γίνει μόδα με ότι αρνητικό συνεπάγεται αυτό. Η προστασία του περιβάλλοντος είναι το θεμέλιο της ζωής. Αυτή την ημέρα ας την αφιερώσουμε στη απαράμιλλη ομορφιά. Για το λόγο αυτό επιχειρούμε να περιγράψουμε την ομορφιά που εκπέμπει ο παγκόσμιος Όλυμπος.
Άραγε υπάρχει κάποιος κάτοικος των Νομών Πιερίας και Λάρισας που δεν σήκωσε το βλέμμα να δει το φημισμένο βουνό.. Πόσοι και πόσοι διασχίζουν την Εθνικό Οδό και ρίχνουν φευγαλέα μια ματιά στο μυθικό βουνό. Ο Όλυμπος δεν είναι μόνο το υψηλότερο βουνό της χώρας μας και το δεύτερο στη βαλκανική χερσόνησο.. Είναι σύμβολο του παγκόσμιου πολιτισμού, μέρος της παγκόσμιας Ιστορίας..
Η προστασία του δεν επιβάλλεται μόνο από κανόνες και όρους αλλά είναι επιτακτική, γιατί για όλους μας ο Όλυμπος συμβολίζει κάτι.
Η διαχείριση του εθνικού δρυμού οφείλει να ξεπεράσει τις νόρμες που υπάρχουν για τις προστατευόμενες περιοχές. Η διεπιστημονική διαχείριση επιβάλλεται εξαιτίας της πολυπλοκότητας του, τόσο ως οικοσύστημα αλλά και ως μνημείο. Η ανάδειξη του Ολύμπου και η διαχείριση του πρέπει να ξεπεράσει τα στενά όρια της Πιερίας και Λάρισας, και να διακατέχεται οικουμενικότητας..
Για αυτό και πιστεύουμε ότι Όλυμπος δεν «ανήκει» γεωγραφικά στους όμορους νομούς, έχει περάσει στην παγκοσμιότητα.
Σήμερα η επίσκεψη στον Όλυμπο γίνεται κυρίως από το Λιτόχωρο, που αποτελεί τον κύριο προορισμό των επισκεπτών από ολόκληρο τον κόσμο.
Η πόλη του Λιτόχωρου με τους ανθρώπους της κατάφερε να διατηρήσει και να προστατεύσει το βουνό. Ορειβατικοί σύλλογοι, οργανώσεις πολιτών αλλά και οι τοπικές αρχές χρόνια τώρα πολλές φορές δίχως την συμπαράσταση από το κεντρικό κράτος έχουν αναλάβει εθελοντικά την προστασία του βουνού.
Ορειβατικοί και φυσιολατρικοί σύλλογοι στην Πιερία και στη Λάρισα, δίνουν με κέφι και διάθεση την μάχη απέναντι στον μεγαλύτερο εχθρό του φυσικού περιβάλλοντος, τον άπληστο άνθρωπο. Αυτόν που βλέπει τον Όλυμπο ως κέρδος, ως πηγή εσόδων, αυτών που χρησιμοποιούν την λέξη εκμετάλλευση για τον Όλυμπο..
Οποιαδήποτε παρέμβαση στον Όλυμπο οφείλει να γίνει με διεπιστημονικότητα, σοβαρότητα και με την σύμφωνη γνώμη της κοινωνίας των πολιτών.
Διαφωνούμε με τη αντιμετώπιση του Ολύμπου ως μουσείου με πολλές απαγορεύσεις, αλλά σε καμία περίπτωση ανάδειξη του Ολύμπου δεν μπορεί να σημαίνει και χιονοδρομικά κέντρα η άλλες κατά καιρούς ευφάνταστες και γραφικές επινοήσεις.
Η σύγχρονη διαχείριση των Εθνικών Πάρκων, όπως ο Όλυμπος δεν μπορεί να γίνει με την στενή έννοια του δασικού οικοσυστήματος ή ενός ακόμη πολιτισμικού μνημείου.
Ο τρόπος διαχείρισης περιλαμβάνει το τρίπτυχο προστασία-ανάδειξη-συμμετοχή των τοπικών κοινωνιών. Το πλήρες σχέδιο διαχείρισης δεν αποτελεί το σκοπό αυτού του άρθρου.. Αυτό που επιβάλλεται, στη σημερινή ημέρα περιβάλλοντος είναι να γνωρίσουμε τον Όλυμπο, τη χλωρίδα και τη πανίδα του..
Η χλωρίδα του Ολύμπου περιλαμβάνει περίπου 1.700 είδη φυτών, που φυτρώνουν από τους πρόποδες ως τις ψηλότερες κορυφές του. Ανάμεσα σε αυτά τα φυτά, ιδιαίτερη θέση κατέχουν μοναδικά τοπικά ενδημικά, όπως το ενδημικό μονοτυπικό φυτικό είδος Jankaea heldreichii. Ανακαλύφθηκε το 1851 από τον Heldreich και συλλέχθηκε λίγα χρόνια αργότερα από τον Ορφανίδη. Αποτελεί λείψανο της παγετωνικής περιόδου. Βρίσκεται σε σχισμές ασβεστολιθικών βράχων, σε σκιερές θέσεις, κυρίως κοντά σε ρέματα από τα 700 μέχρι τα 1400μ. Σπάνιο και πολύ τοπικό, βρίσκεται στην ανατολική πλευρά του Ολύμπου με πρόσβαση δύσκολη. Είναι φυτό ποώδες με φύλλα που σχηματίζουν ρόδακα και άνθη κυανοιώδη. Ανθίζει από τα μέσα Μαΐου μέχρι το τέλος Ιουλίου.
Η πανίδα του Ολύμπου περιλαμβάνει σημαντική ποικιλία ειδών. Η ποικιλότητα βιοτόπων σε διαφορετικά υψόμετρα προσφέρει ιδανικές συνθήκες για πολλά είδη θηλαστικών, ερπετών, αμφίβιων, εντόμων κ.λ.π. Ένα θηλαστικό με ιδιαίτερη οικολογική αξία είναι το απρόσιτο αγριόγιδο, που ζει στις πλαγιές του και πολλοί ορειβάτες και φυσιολάτρες το συναντούν σε υψόμετρο από 800-2918m. Είναι ορεσίβιο οπληφόρο θηλαστικό, σε μέγεθος κατσίκας, χρώματος σταχτοκαστανό το καλοκαίρι και μαύρο το χειμώνα. Φτιάχνει ομάδες 15-50 ατόμων και ζει ως 25 χρόνια. Είναι εξαιρετικά ευκίνητο, με άλμα πάνω από 7m και μπορεί να «πέσει» μέχρι και 15m κατακόρυφα. Τα αρσενικά ζουν μόνα τους, εκτός από την εποχή του ζευγαρώματος και τα θηλυκά γενούν από ένα μικρό. Φυσικοί εχθροί του είναι ο λύκος, ο χρυσαετός, αλλά ο μεγαλύτερος είναι ο άνθρωπος, που με την λαθροθηρία συντελεί στην εξαφάνιση του.
Για όλους αυτούς τους θησαυρούς, το βουνό των θεών δίκαια θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους παραδείσους της Ευρώπης και προστατεύεται από το 1938 ως Εθνικός Δρυμός.
Με την ευχή όλο και περισσότεροι να ανακαλύψουνε τον οικολογικό θησαυρό του Ολύμπου, που βρίσκεται τόσο κοντά μας, ας αφιερώσουμε αυτήν την παγκόσμια ημέρα στο βουνό των θεών και στην ομορφιά της φύσης.

Τρίτη 22 Απριλίου 2008

ΑΚΟΜΑ ΦΑΝΤΑΡΟΣ

γεια σας από την μαγευτική ΞΑΝΘΗ και από το 645 ΜΚΤΠ...\
3 ΜΉΝΕς ΓΕΡΑΑΑ

Παρασκευή 25 Ιανουαρίου 2008

ΣΧΕΔΙΟ ΠΟΛΗΣ..ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ..ΑΝΤΕ ΓΕΙΑ

Με την απόφαση του ΥΠΕΧΩΔΕ επιταχύονονται οι εντάξεις χιλιάδων στρεμμάτων στο σχέδιο πόλης
ΑθήναΤελευταία ενημέρωση 24/01/08 20:00

Με το ποσό των 18 εκατ. ευρώ ανακοίνωσε την Πέμπτη ο Γ.Σουφλιάς ότι θα χρηματοδοτήσει το ΥΠΕΧΩΔΕ την ολοκλήρωση και αποπληρωμή 20 Γενικών Πολεοδομικών Σχεδίων, 130 Πολεοδομικών Μελετών και 7 Μελετών Πράξεων Εφαρμογής, με τις οποίες εντάσσονται στο σχέδιο πόλης 112.053 στρέμματα. Θετική χαρακτηρίζει το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος (ΤΕΕ) την απόφαση αυτή.
Οι εκκρεμότητες που υπάρχουν αφορούν σε δεκάδες μελέτες πολεοδόμησης (Γενικά Πολεοδομικά Σχέδια, Πολεοδομικές Μελέτες, Πράξεις Εφαρμογής), οι οποίες αν και ανατέθηκαν ακόμα και προ 25 ετών και εντάχθηκαν στο Β΄ και το Γ΄ ΚΠΣ, ουδέποτε τελικά ολοκληρώθηκαν. Και αυτό, γιατί μέχρι το 2002 απεντάχθηκαν από το Β΄ και το Γ΄ ΚΠΣ όλες αυτές οι μελέτες.
Αυτό, όπως επισήμανε ο υπουργός ΠΕΧΩΔΕ, είχε σαν αποτέλεσμα να μην μπορούν να χρηματοδοτηθούν και να έχουν μπλοκάρει επί πολλά χρόνια οι μελέτες πολεοδόμησης για δεκάδες χιλιάδες στρέμματα γης σε πολλές περιοχές της χώρας.
Οι μελέτες αυτές είχαν ανατεθεί σταδιακά από τις αρχές της δεκαετίας του 1980 μέχρι και το 1997. «Το 2004 όταν παραλάβαμε το πρόβλημα αυτό προχωρήσαμε σε μία καταρχήν εξέτασή του και στη συνέχεια ακολούθησε συστηματική μελέτη και καταγραφή της κατάστασης. Όμως, δεν μπορούσαμε να χρηματοδοτήσουμε τις μελέτες λόγω μεγάλου ελλείμματος του ΕΤΕΡΠΣ και αδυναμίας του προϋπολογισμού του Υπουργείου να καλύψει το σχετικό κόστος» είπε ο κ. Σουφλιάς
«Τώρα, όμως, με την περιστολή δαπανών και τη χρηστή διαχείριση που έχουμε εφαρμόσει από το 2004 και μετά, διαθέτουμε ένα υγιές ΕΤΕΡΠΣ και έχουμε τη δυνατότητα μέσω αυτού να καλύψουμε το κόστος χρηματοδότησης» προσέθεσε.
Η εικόνα των εκκρεμοτήτων, όπως τις παρουσίασε ο υπουργός, και η αντιμετώπισή τους έχουν ως εξής:
1) Από 20 μελέτες Γενικών Πολεοδομικών Σχεδίων που ανατέθηκαν το 1997 έχουν ολοκληρωθεί επτά, εκ των οποίων έχουν αποπληρωθεί οι τρεις. Το ΥΠΕΧΩΔΕ χρηματοδοτεί την ολοκλήρωση και αποπληρωμή των υπολοίπων.
2) Από το πακέτο των 130 Πολεοδομικών Μελετών και Μελετών Πράξεων Εφαρμογής που αφορούν στο σύνολο της επικράτειας και βρίσκονται σε διάφορα στάδια εξέλιξης, έχουν ήδη παραληφθεί 11, εκ των οποίων ορισμένες δεν έχουν αποπληρωθεί. Το υπουργείο θα δώσει 17 εκατ. ευρώ για την εκπόνηση και ολοκλήρωση των υπολοίπων.
3) Χρηματοδοτείται, επίσης, η ολοκλήρωση τεσσάρων Μελετών Πράξεων Εφαρμογής της περιοχής του Ελαιώνα, που εκκρεμούν από το 1991 και αφορούν σε τμήματα των Δήμων Αθηναίων, Ταύρου, Αιγάλεω και Περιστερίου.
4) Τέλος, χρηματοδοτείται η ολοκλήρωση τριών Μελετών Πράξεων Εφαρμογής της Επιχείρησης Πολεοδομικής Ανασυγκρότησης, που αφορούν τις περιοχές «Θέατρο» και «Γεφύρια» του Δήμου Αργους και την περιοχή «Ατταλος - Αγιος Νικόλαος Γειτονιά 2» του Δήμου Καματερού. Πρόκειται για μία εκκρεμότητα που υφίσταται από τις αρχές της δεκαετίας του 1980.
Ικανοποίηση εκφράζει το ΤΕΕ
Θετική χαρακτηρίζει το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος την ανακοίνωση του υπουργού ΠΕΧΩΔΕ Γιώργου Σουφλιά για τη χρηματοδότηση μέσω του ΕΤΕΡΠΣ της συνέχισης δεκάδων πολεοδομικών μελετών, πολλές από τις οποίες βρίσκονται σε εκκρεμότητα επί δεκαετίες. «Γίνεται έτσι το πρώτο βήμα για την επίλυση ενός οδυνηρού προβλήματος που κρατούσε σε ομηρία 1.500 διπλωματούχους μηχανικούς-μελετητές χωροταξικών και πολεοδομικών σχεδίων, όπως άλλωστε είχε επισημάνει σε ανακοίνωσή του και το ΤΕΕ στις 8 Νοεμβρίου 2007, ενώ ταλάνιζε και εκατομμύρια πολίτες που περίμεναν οι ιδιοκτησίες τους να ενταχθούν στα σχέδια πόλης», αναφέρει σε ανακοίνωσή του το ΤΕΕ και προσθέτει ότι θα βρίσκεται σε ετοιμότητα, θα παρακολουθεί και θα συμβάλλει στην υλοποίηση της απόφασης.
Newsroom ΔΟΛ

Τετάρτη 23 Ιανουαρίου 2008

ΚΛΙΜΑΤΙΚΕΣ ΑΛΛΑΓΕΣ ΚΑΙ Ο.Π

ΣΤΟΠ ΣΤΗΝ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ – ΠΑΙΞΕ ΚΙ ΕΣΥ ΤΟ ΔΙΚΟ ΣΟΥ ΡΟΛΟ
Η προστασία του κλίματος δεν είναι υπόθεση μόνο των κυβερνήσεων και των ειδικών. Ως πολίτης και καταναλωτής, μπορείς να παίξεις και εσύ το δικό σου καθοριστικό ρόλο.
Κινήσου με τις δικές σου δυνάμεις Η αυτοκίνηση στις πόλεις ευθύνεται για το 40% των συνολικών επιπτώσεων των μεταφορών στην κλιματική αλλαγή. Παρόλα αυτά, οι περισσότερες διαδρομές κάτω από 5 χιλιόμετρα γίνονται ακόμη με ΙΧ. Πέρα από τη συμβολή της στην κλιματική αλλαγή, η χρήση του ΙΧ προκαλεί ατμοσφαιρική ρύπανση, επιπτώσεις στην υγεία από έλλειψη άσκησης, αλλά και εξάρτηση από εισαγόμενο πετρέλαιο.
Περπατώντας καθημερινά ή χρησιμοποιώντας ποδήλατο, προστατεύεις τόσο το περιβάλλον όσο και την υγεία σου! Συμπλήρωμά τους είναι η συγκοινωνία και όχι το αυτοκίνητο.
Αγωνιζόμαστε για βιώσιμο αστικό σχεδιασμό που μειώνει τις αποστάσεις και ελαχιστοποιεί την ανάγκη του ΙΧ. Διεκδικούμε αποτελεσματικά Μέσα Μαζικής Μεταφοράς, διευκόλυνση και προτεραιότητα για τα ποδήλατα και τους πεζούς, αντικίνητρα για την χρήση ΙΧ στην πόλη.

Σκέψου παγκόσμια, …αγόρασε τοπικά
Μεγάλο μέρος από τις επιπτώσεις καθενός μας στο κλίμα, προέρχεται από τα προϊόντα που αγοράζουμε. Πέρα από τις εκπομπές αερίων κατά την παραγωγή, την επεξεργασία και την απόρριψη κάθε προϊόντος, καθοριστικές είναι και οι εκπομπές από την μεταφορά του. Ενδεικτικά, κάθε τόνος μήλα που έρχεται από τη Νέα Ζηλανδία στην Ευρώπη, ελευθερώνει στην ατμόσφαιρα ένα τόνο διοξειδίου του άνθρακα: είκοσι φορές περισσότερο από ό,τι αν καταναλώναμε μήλα από τη χώρα μας.
Τρώγοντας βιολογικά προϊόντα τοπικής παραγωγής, απολαμβάνεις πιο φρέσκο φαγητό - και μειώνεις τις εκπομπές αερίων!
Στηρίζουμε τους τοπικούς παραγωγούς και την τοπική οικονομία. Εργαζόμαστε σε όλα τα επίπεδα, ώστε κάθε προϊόν να αντανακλά στην τιμή του τις αρνητικές επιπτώσεις στο κλίμα από τη μεταφορά του. Αγωνιζόμαστε για στροφή των εμπορευματικών μεταφορών, από το αεροπλάνο και το φορτηγό, στο σιδηρόδρομο και το πλοίο.

Διάλεξε συσκευές με τη χαμηλότερη κατανάλωση ρεύματος
Ψυγεία, πλυντήρια, τηλεοράσεις και ηλεκτρονικά, έχουν μεγάλη διαφοροποίηση στην κατανάλωση ενέργειας. Συσκευές υψηλής αποδοτικότητας καταναλώνουν πολύ λιγότερη ηλεκτρική ενέργεια και είναι συνήθως καλύτερης ποιότητας.
Αγοράζοντας συσκευές, αναζήτησε μοντέλα με ενεργειακή σήμανση Α++: ένα ψυγείο υψηλής αποδοτικότητας έχει κατανάλωση 4 φορές μικρότερη από το μέσο όρο και στη διάρκεια της ζωής του θα έχεις κέρδος πολλά χρήματα.
Άλλαξε τις παραδοσιακές λάμπες πυράκτωσης με λαμπτήρες υψηλής απόδοσης που καταναλώνουν 4 φορές λιγότερη ενέργεια και διαρκούν 8 φορές περισσότερο, αντισταθμίζοντας κατά πολύ την υψηλότερη τιμή αγοράς τους.
Αγωνιζόμαστε για αυστηρές πανευρωπαϊκές προδιαγραφές ενεργειακής αποδοτικότητας σε κάθε συσκευή και μηχάνημα, ώστε να ελαχιστοποιούνται οι επιπτώσεις του στο περιβάλλον.

Μη μένεις …stand-by
Μέχρι και 85% της κατανάλωσης πολλών ηλεκτρικών συσκευών μπορεί να αφορά τα διαστήματα που ΔΕΝ χρησιμοποιούνται. Όταν αφήνεις τον φορτιστή του κινητού στην πρίζα ή δεν σβήνεις την οθόνη του υπολογιστή, αυτά συνεχίζουν να καταναλώνουν ενέργεια.
Έλεγξε τις προδιαγραφές των συσκευών πριν αγοράσεις. Στην Ευρώπη, η ισχύς μιας τηλεόρασης σε αναμονή (stand-by) ποικίλλει από 0,1 μέχρι 20 Watt.
Απαιτούμε Ευρωπαϊκή νομοθεσία που θα επιβάλλει στους παραγωγούς οικιακών ηλεκτρικών συσκευών ανώτατη ισχύ «σε αναμονή» τα 0,5 Watt.

Φρόντισε έξυπνα τη θέρμανση και τη δροσιά σου.
Υπάρχουν μεγάλα περιθώρια εξοικονόμησης ενέργειας στα κτίρια, χωρίς επιπτώσεις στην άνεσή σου. Ρυθμίζοντας το θερμοστάτη 1 βαθμό χαμηλότερα κερδίζεις 5-10% της ενέργειας που ξοδεύεις για θέρμανση, ενώ ένας ανεμιστήρας καταναλώνει μόλις το ένα εικοστό της ενέργειας που απαιτεί ένα κλιματιστικό.
Αγοράζοντας ή ανακαινίζοντας το σπίτι σου, βάλε μόνωση, χρησιμοποίησε βιοκλιματικές λύσεις, αναζήτησε δυνατότητα κλιματισμού με ανανεώσιμες πηγές (πχ γεωθερμικές αντλίες θερμότητας). Σε ένα «έξυπνο» σπίτι, οι απαιτήσεις για ενέργεια είναι αρκετές φορές χαμηλότερες από το μέσο όρο.
Προωθούμε αυστηρές προδιαγραφές μόνωσης για όλα τα κτίρια, καθώς και ανάπτυξη σπιτιών που θα παράγουν όση ενέργεια καταναλώνουν. Απαιτούμε δεσμευτικούς στόχους εξοικονόμησης ενέργειας, που θα προωθήσουν στην αγορά φιλικότερες προς το περιβάλλον τεχνολογίες.

Χρησιμοποίησε ηλεκτρισμό από ανανεώσιμες πηγές
Χάρις στα Πράσινα κόμματα, η ευρωπαϊκή νομοθεσία επιβάλλει πλέον στις εταιρίες να μας ενημερώνουν πού προέρχεται η ενέργεια που καταναλώνουμε. Επιλέγοντας ηλεκτρική ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές, σύντομα θα μπορείς να στηρίζεις τις τεχνολογίες αυτές περιορίζοντας δραστικά τις δικές σου επιπτώσεις στο κλίμα.
Αγωνιζόμαστε ώστε μέχρι το 2020 τουλάχιστον 25% της συνολικής κατανάλωσης ενέργειας να προέρχεται από ανανεώσιμες πηγές.

Διάλεξε λιγότερο ρυπογόνο αυτοκίνητο
Τα ΙΧ ευθύνονται για το 50% των εκπομπών αερίων από τον τομέα των μεταφορών. Ένα 4Χ4 καταναλώνει τρεις φορές περισσότερο από ένα οικονομικό ΙΧ. Αν πραγματικά χρειάζεσαι αυτοκίνητο, διάλεξε τουλάχιστον μικρό, με χαμηλή κατανάλωση.
Προωθούμε δεσμευτικά όρια εκπομπών αερίων για τα νέα αυτοκίνητα. Αγωνιζόμαστε ώστε οι φόροι και τα τέλη στα ΙΧ να αντανακλούν τις διαφοροποιήσεις στις εκπομπές τους και τις συνολικές επιπτώσεις τους στο περιβάλλον.

Κάνε διακοπές σε κοντινότερα μέρη
95% του παγκόσμιου πληθυσμού δεν έχει ποτέ ταξιδέψει με αεροπλάνο, όμως οι αερομεταφορές αντιπροσωπεύουν ήδη το 10% των ανθρώπινων επιπτώσεων στο κλίμα. Για να ταξιδέψει ένας επιβάτης 3.000 χλμ με αεροπλάνο, εκπέμπεται 1 τόνος διοξειδίου του άνθρακα: Με τις ίδιες εκπομπές θα μπορούσες να καλύψεις 7.000 χλμ με ΙΧ ή 17.000 χλμ με τρένο. Αν έχεις τη δυνατότητα, καλύτερα να αποφύγεις το αεροπλάνο.
Απαιτούμε να τεθεί ανώτατο όριο στις παγκόσμιες εκπομπές από αερομεταφορές, καθώς και μέτρα περιορισμού των εκπομπών αυτών στην ΕΕ ήδη από το 2008. Εργαζόμαστε για να βελτιώσουμε τις δυνατότητες αναψυχής εκεί όπου ζούμε.

Ενεργοποιήσου με τους Πράσινους
Σχεδόν κάθε μέρα ακούμε ειδήσεις που επιβεβαιώνουν τις εκτιμήσεις των επιστημόνων για την κλιματική αλλαγή: στοιχεία για λιώσιμο παγετώνων, ξηρασίες, πλημμύρες, καταιγίδες, εξάπλωση ασθενειών από την απότομη άνοδο της θερμοκρασίας, εξαφάνιση ζωικών και φυτικών ειδών… Το κλίμα φαίνεται να ξεφεύγει από κάθε έλεγχο.
Σε τοπικό, περιφερειακό και εθνικό επίπεδο, αυτοί που αποφασίζουν για τη ζωή μας ΔΕΝ κάνουν αυτά που χρειάζεται για τη λύση του προβλήματος. Χρησιμοποίησε λοιπόν τις δικές σου δυνατότητες για να αλλάξουν τα πράγματα:
• Στήριξε το πράσινο κίνημα και τους Οικολόγους Πράσινους
• Ενεργοποιήσου σε μια περιβαλλοντική οργάνωση

Πέμπτη 3 Ιανουαρίου 2008

ΑΡΘΡΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΡΗΜΟΠΟΙΗΣΗ

Ερημοποίησης Γης – Προβλήματα και Μέτρα Αντιμετώπισης

Κωνσταντίνος Κοσμάς
Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Τομέας Εδαφολογίας και Γεωργικής Χημείας, Ιερά Οδός 75, Αθήνα
Περίληψη
Η ερημοποίηση θεωρείται σήμερα ως μια σημαντική απειλή υποβάθμισης της γης των Μεσογειακών χωρών. Περισσότερο από το ένα τρίτο του ελλαδικού χώρου βρίσκεται σε υψηλό κίνδυνο ερημοποίησης ή έχει ερημοποιηθεί. Η ερημοποίηση ως φυσική διεργασία είναι συνάρτηση πολλών παραγόντων (φυσικοί-περιβαλλοντικοί, ανθρωπογενείς) που δρουν είτε μεμονωμένα είτε αλληλεπιδρούν μεταξύ τους. Η κυριότερη διεργασία ερημοποίησης είναι η διάβρωση των εδαφών, η οποία αποτελεί τον μεγαλύτερο κίνδυνο υποβάθμισης των λοφωδών περιοχών. Η διάβρωση επιφέρει δραστική μείωση του βάθους του εδάφους και συνεπώς του διαθέσιμου ύδατος για την ανάπτυξη των φυτών, της γονιμότητας και της παραγωγικότητας των εδαφών καθώς και της βλάστησης. Επίσης άλλες σημαντικές διεργασίες ερημοποίησης είναι η αλάτωση και αλκαλίωση των εδαφών που παρατηρείται ιδιαίτερα στις πεδινές παράκτιες περιοχές όπου συνοδεύεται με υπερεκμετάλλευση και υποβάθμιση των υπογείων υδάτων. Η ερημοποίηση εκτός από τις σημαντικότατες επιπτώσεις που έχει στο φυσικό περιβάλλον, επιδρά αρνητικά στην οικονομία και κοινωνία μίας περιοχής, αφού υποβαθμίζοντας τους φυσικούς πόρους, μειώνει την παραγωγικότητα ενός τόπου και κατ’ επέκταση το αγροτικό εισόδημα, προκαλώντας μετακινήσεις πληθυσμού σε άλλες περιοχές με περισσότερες δυνατότητες απασχόλησης. Ανάλογα με την ένταση δράσης των διεργασιών ερημοποίησης, η υποβάθμιση μπορεί να είναι αντιστρεπτή, δηλαδή να υπάρχει δυνατότητα ανάκαμψης, εάν μια ή περισσότερες από τις διεργασίες ερημοποίησης εξαλειφθούν, ή μη αντιστρεπτή εάν η υποβάθμιση είναι πολύ μεγάλη (μείωση βάθους εδάφους μεγαλύτερη από μια κρίσιμη τιμή). Η προστασία των φυσικών πόρων μίας περιοχής από την ερημοποίηση απαιτεί την μελέτη και λεπτομερή απογραφή όλων των παραγόντων που την προκαλούν και την λήψη των απαραιτήτων κατά περίπτωση τεχνικών και θεσμικών μέτρων για την ορθολογική διαχείριση και προστασία.

Παράγοντες και διεργασίες ερημοποίησης

Η ερημοποίηση, όπως έχει οριστεί στην Παγκόσμια Διάσκεψη Κορυφής του Περιβάλλοντος (1992), είναι η υποβάθμιση της γης στις ξηρές, ημίξηρες και ύφυγρες περιοχές, η οποία προκύπτει από την δράση πολλών παραγόντων στους οποίους περιλαμβάνονται οι κλιματικές μεταβολές και οι ανθρώπινες δραστηριότητες. Ο όρος ερημοποίηση δεν θα πρέπει να συγχέεται με την δημιουργία ερήμων. Η ερημοποίηση είναι η διαδικασία σύμφωνα με την οποία η παραγωγική γη υποβαθμίζεται και σταδιακά μετατρέπεται σε αφιλόξενη για την αναπτυσσόμενη βλάστηση, δημιουργώντας έτσι κηλίδες απογυμνωμένων περιοχών με την εμφάνιση του μητρικού πετρώματος στην επιφάνεια.
Η υποβάθμιση που προκαλείται από την ερημοποίηση αναφέρεται στη μείωση ή απώλεια παραγωγικότητας των γεωργικών και δασικών εκτάσεων. Η κυριότερη διεργασία που είναι υπεύθυνη για την ερημοποίηση είναι η διάβρωση, η οποία αποτελεί τον μεγαλύτερο κίνδυνο υποβάθμισης των λοφωδών περιοχών. Κύριος υπεύθυνος αυτής της διεργασίας θεωρείται ο άνθρωπος που με τις παρεμβάσεις του στο περιβάλλον συχνά επιταχύνει:

· τους ρυθμούς υδατικής, αιολικής και μηχανικής διάβρωσης των εδαφών
· την υποβάθμιση των φυσικών, χημικών και βιολογικών ιδιοτήτων των φυσικών πόρων
· την απώλεια της φυσικής βλάστησης.

Η ερημοποίηση θεωρείται σήμερα ως μια σημαντική απειλή υποβάθμισης των Μεσογειακών χωρών. Η λεκάνη της Μεσογείου παρόλο που αποτελεί ένα πολύπλοκο μωσαϊκό από διαφορετικά οικοσυστήματα, διαφορετικούς πολιτισμούς και κατά συνέπεια από διαφορετική ιστορία ανθρώπινης παρέμβασης στο περιβάλλον, έχει ως κοινό παρονομαστή μια σειρά παραγόντων που συμβάλλουν στο φαινόμενο της ερημοποίησης. Οι παράγοντες αυτοί είναι οι κλιματικές συνθήκες με τη μεγάλη διακύμανση και τις συχνές και μεγάλης έντασης βροχοπτώσεις, τις εποχιακές ξηρασίες, το έντονο τοπογραφικό ανάγλυφο και την γενικά περιορισμένη φυτική κάλυψη. Επίσης η μακρά ιστορία παρέμβασης στο περιβάλλον, αλλά και η πρόσφατη εγκατάλειψη των αγροτικών περιοχών με την ταυτόχρονη μείωση του αγροτικού δυναμικού συνεπικουρούν στη εξάπλωση του φαινομένου.
Ο ελλαδικός χώρος εμφανίζεται έντονα υποβαθμισμένος με πολλές περιοχές να αντιμετωπίζουν σημαντικό κίνδυνο ερημοποίησης. Οι περιοχές υψηλού κινδύνου ερημοποίησης είναι η δυτική Στερεά Ελλάδα, το μεγαλύτερο μέρος της Πελοποννήσου, η ορεινή ζώνη των Ιονίων νήσων, η Κρήτη, τα νησιά του Αιγαίο, η Εύβοια και μέρος της Ηπείρου, Θεσσαλίας και Θράκης. Όπως προκύπτει από πρόσφατες μελέτες, το 35% του ελλαδικού χώρου βρίσκεται σε υψηλό κίνδυνο ερημοποίησης ή έχει ήδη ερημοποιηθεί, ενώ το 49% θεωρείται ότι βρίσκεται σε μέτριο κίνδυνο ερημοποίησης (Εικόνα 1).
Εικόνα 1. Χάρτης δυνητικού κινδύνου ερημοποίησης της Ελλάδας (Εθνική Επιτροπή κατά της Ερημοποίησης)

Η ερημοποίηση ως φυσική διεργασία είναι συνάρτηση πολλών παραγόντων που δρουν είτε μεμονωμένα είτε αλληλεπιδρούν μεταξύ τους. Οι παράγοντες αυτοί είναι φυσικοί-περιβαλλοντικοί, και ανθρωπογενείς. Συνδυασμός αντίξοων φυσικών συνθηκών με αρνητική ανθρώπινη παρέμβαση στο περιβάλλον που πιθανά να επιβάλλεται από δεδομένους κοινωνικο-οικονομικούς παράγοντες οδηγούν σε ερημοποίηση σημαντικών εκτάσεων γης.
Το Μεσογειακό κλίμα χαρακτηρίζεται από μεγάλες εποχιακές και ετήσιες διακυμάνσεις των βροχοπτώσεων, από υψηλές θερμοκρασίες κατά τη θερινή περίοδο και έντονη ξηρασία για σχετικά μεγάλη περίοδο. Οι βροχοπτώσεις λόγω της μεγάλης έντασης και μικρής συχνότητάς τους, σε συνδυασμό με το έντονο τοπογραφικό ανάγλυφο (μεγάλες κλίσεις) προκαλούν συχνά μεγάλες επιφανειακές απορροές που συνοδεύονται με απώλεια γόνιμου εδάφους και μεγάλες διακυμάνσεις της απορροής των ποταμών και συχνά καταστροφικές πλημμύρες. Επίσης κατά την αυξητική περίοδο των φυτών οι απαιτήσεις σε νερό είναι πολύ μεγαλύτερες από την βροχόπτωση. Συνεπώς, η έντονη ξηρασία υποβαθμίζει την αραιή βλάστηση των ευαίσθητων περιοχών που γίνονται περισσότερο ευάλωτες στη διαβρωτική δράση των ραγδαίων βροχοπτώσεων.
Η Ελλάδα λόγω του ορεινού της χαρακτήρα, παρουσιάζει απότομες υψομετρικές διαφορές, που σχηματίζουν επιφάνειες με ισχυρές κλίσεις σε μεγάλο τμήμα της χώρας. Συγκεκριμένα, κλίσεις που υπερβαίνουν το 10% καλύπτουν το 50% της συνολικής έκτασης. Οι ισχυρές κλίσεις προκαλούν έντονες επιφανειακές απορροές των όμβριων υδάτων και έντονες διαβρώσεις των εδαφών εκεί όπου δεν υπάρχει επαρκής φυτοκάλυψη. Οι διαδικασίες αυτές αποτελούν τις κύριες αιτίες της ερημοποίησης στην Χώρα.
Τα εδάφη που σχηματίζονται από διαφορετικά μητρικά υλικά επηρεάζουν έντονα τη βλάστηση, τη διάβρωση του εδάφους και την ερημοποίηση. Για παράδειγμα, ο ασβεστόλιθος και τα όξινα πυριγενή πετρώματα σχηματίζουν αβαθή εδάφη σε ένα σχετικά ξηρό καθεστώς υγρασίας, που χαρακτηρίζεται από υψηλό βαθμό διάβρωσης και κίνδυνο ερημοποίησης. Λοφώδεις περιοχές σε τριτογενείς μάργες είναι επίσης πολύ ευαίσθητες στην ερημοποίηση αφενός λόγω της μεγάλης διαβρωσιμότητας των εδαφών που σχηματίζουν και αφετέρου λόγω του ξηρού εδαφικού περιβάλλοντος που δημιουργείται σε περιόδους μειωμένων βροχοπτώσεων.
Tα ευαίσθητα οικοσυστήματα της Ελλάδας οδηγούνται στην ερημοποίηση μόνο αν υποστούν την αλόγιστη επέμβαση του ανθρώπου. Καταστροφικές παρεμβάσεις του ανθρώπου στο περιβάλλον υπήρξαν μέχρι σήμερα πολλές, μερικές από τις οποίες υποβαθμίζουν τους φυσικούς πόρους και μπορούν να κατηγοριοποιηθούν ως εξής:

· Καταστροφή της φυσικής βλάστησης
· Υποβάθμιση των υδατικών πόρων
· Υποβάθμιση των εδαφικών πόρων

Η καταστροφή της φυτοκάλυψης συντελείται με τις εκχερσώσεις δασικών εκτάσεων σε επικλινείς και μικρής παραγωγικότητας εδάφη, τις επανειλημμένες δασικές πυρκαγιές, την υπερβόσκηση λοφωδών περιοχών, την άναρχη οικοδόμηση και ανάπτυξη του τουρισμού, την επιδότηση καλλιεργειών και κτηνοτροφίας σε περιοχές και επίπεδα παραγωγής που δεν εξασφαλίζουν την αειφορία.
Η φυσική βλάστηση προστατεύει το έδαφος από τη διαβρωτική δράση των σταγόνων της βροχής. Οι σταγόνες της βροχής όταν πέφτουν σε γυμνό έδαφος, προκαλούν τη δημιουργία κρούστας στην επιφάνεια του εδάφους, με συνέπεια τη μείωση της απορροφητικότητας του εδάφους, την αύξηση της απορροής και κατά συνέπεια την αύξηση της διάβρωσης. Η διάβρωση με την σειρά της προκαλεί σταδιακή μείωση του βάθους του εδάφους, με άμεση συνέπεια την υποβάθμιση της βλάστησης και μείωση της παραγωγικότητάς του.
Οι παραπάνω παρεμβάσεις δεν αποτελούν “ φαινόμενο των ημερών μας”. Η χώρα μας που η ιστορία της χάνεται στον χρόνο έχει κατ’ επέκταση υποστεί και τα αποτελέσματα μακράς περιόδου ανθρώπινης παρέμβασης στο περιβάλλον. Ο Όμηρος στην Ιλιάδα αναφέρει ότι πολλές λοφώδεις περιοχές ήταν δασώδεις και καλύπτονταν από γόνιμο έδαφος. Το έδαφος όμως αυτό ήταν πολύ ρηχό και επιρρεπές στη διάβρωση. Η επέκταση της γεωργίας στις λοφώδεις περιοχές άρχισε γύρω στο 1500 π.Χ. και συνδέεται με την αρχική καταστροφή των δασών. Εκτεταμένη αποψίλωση δασών για την κάλυψη των αναγκών του συνεχώς αυξανόμενου πληθυσμού (ξυλεία ως καύσιμη ύλη, ναυπήγηση πλοίων, κατασκευή σπιτιών) και εντατικοποίηση της γεωργίας έλαβαν χώρα γύρω στο 800 π.Χ. Επίσης ο Πλάτων αναφέρεται στη μείωση της παραγωγικότητας της γης, στην αποψίλωση των δασών, στις πλημμύρες και στις κατολισθήσεις.
Η επέκταση των γεωργικών εκμεταλλεύσεων στην ορεινή και ημιορεινή ζώνη της χώρας μας ιδιαίτερα όταν δεν συνδυάζεται με μέτρα αντιδιαβρωτικής προστασίας μπορεί να επιφέρει δραματική υποβάθμιση των εκτάσεων αυτών. Σημαντική υποβάθμιση των ορεινών και ημιορεινών όγκων της χώρας μας προκαλείται επίσης από την κτηνοτροφία. Ο αριθμός των ζώων που συνήθως εκτρέφεται στη ζώνη αυτή, συχνά είναι πολύ μεγαλύτερος από τις δυνατότητες του βοσκότοπου. Αποτέλεσμα είναι, αφενός η καταστροφή της δομής του εδάφους και αφετέρου η διαφοροποίηση της χλωριδικής σύνθεσης και η μείωση της πυκνότητας της ποώδους βλάστησης.
Ένας σημαντικότατος παράγοντας ερημοποίησης για την Ελλάδα είναι οι δασικές πυρκαγιές. Στατιστικές της δασικής υπηρεσίας δείχνουν ότι οι δασικές πυρκαγιές τις τελευταίες δεκαετίες έχουν τετραπλασιασθεί. Κατά την περίοδο 1964-1975, ο μέσος όρος των καμένων εκτάσεων ήταν 129.000 στρέμματα ανά χρόνο ενώ κατά την περίοδο 1976-1986 ήταν 378.000 στρέμματα για να αυξηθεί σε 520.000 στρέμματα την δεκαετία 1986-1995. Παρόλο που η πυρκαγιά θεωρείται ότι μπορεί να επιφέρει αναγέννηση της φυσικής βλάστησης όταν δεν προηγηθεί έντονη διάβρωση, η μεγάλη συχνότητα εμφάνισής τους τα τελευταία χρόνια έχει έντονα υποβαθμίσει μεγάλο ποσοστό των δασικών μας εκτάσεων. Όταν η συχνότητα πυρκαγιών στις ίδιες εκτάσεις είναι μεγάλη και αυτές συνοδεύονται από βόσκηση, η καταστροφή είναι ανεπανόρθωτη για το έδαφος και την βλάστηση.
Οι υδάτινοι πόροι έχουν ήδη αποκτήσει μεγάλη οικονομική σημασία γιατί καθορίζουν την αποδοτικότητα των παραγωγικών δραστηριοτήτων ακόμα και την ύπαρξή τους. Η Ελλάδα τα τελευταία χρόνια λόγω των ανορθολογικών ανθρώπινων επεμβάσεων έχει υποστεί μεγάλη μείωση και υποβάθμιση της ποιότητας των υδάτινων πόρων, παρόλο που γενικά είχε πολύ καλής ποιότητα νερό. Στην μείωση και υποβάθμιση των διαθεσίμων υδάτινων πόρων συμβάλλουν η αύξηση της επιφανειακής ροής προς την θάλασσα που ενισχύει η καταστροφή της φυτοκάλυψης στις λεκάνες απορροής, η συνεχής αύξηση της κατανάλωσης ύδατος και η είσοδος υφάλμυρου νερού στους παραλιακούς υδροφορείς λόγω υπεράντλησης. Η αλάτωση των αρδευόμενων εδαφών συντελείται με την χρησιμοποίηση χαμηλής ποιότητας νερού σε συνδυασμό με συνθήκες κακής στράγγισης. Οι αρδευόμενες εκτάσεις αποτελούν το 32% των γεωργικών εκτάσεων της χώρας μας. Η άρδευση που δεν συνοδεύεται από στράγγιση, ιδιαίτερα σε περιοχές με έλλειψη νερού, οδηγεί στην αλάτωση των εδαφών. Επίσης η χρήση κακής ποιότητας αρδευτικού νερού, (πλούσιο σε άλατα) αυξάνει την αλατότητα του εδάφους. Η αλάτωση των εδαφών αποτελεί μια σημαντικότατη απειλή υποβάθμισης των ξηροθερμικών περιοχών της χώρας μας. Σημαντικό μέρος των παραλιακών γεωργικών εκτάσεων της χώρας (1.500.000 στρέμματα) παρουσιάζει μεγάλη συγκέντρωση αλάτων που η περαιτέρω γεωργική τους εκμετάλλευση προϋποθέτει εγγειοβελτιωτικές παρεμβάσεις για την αποκατάστασή τους.
Η οξίνιση των γεωργικών εδαφών που προκαλείται από εκτεταμένη χρήση όξινων λιπασμάτων σε καλλιεργούμενα εδάφη που έχουν σχηματιστεί πάνω σε όξινα μητρικά υλικά αποτελεί αιτία υποβάθμισης και ερημοποίησης. Εκτιμάται ότι περισσότερα από 4.500.000 στρέμματα αντιμετωπίζουν σημαντικό πρόβλημα οξίνισης στη χώρα μας.
Οι φυσικοί παράγοντες και οι ανθρώπινες επεμβάσεις στο περιβάλλον δεν είναι οι μόνοι παράγοντες που συμβάλλουν στο φαινόμενο της ερημοποίησης. Όπως, όμως, προαναφέρθηκε η ερημοποίηση είναι ένα σύνθετο φαινόμενο που περικλείει επιπλέον οικονομικούς, κοινωνικούς και πολιτικούς παράγοντες αφού αυτοί καθορίζουν τις ανθρώπινες παρεμβάσεις στο περιβάλλον. Αυτό γίνεται άμεσα αντιληπτό εάν λάβει κανείς υπόψη του τις πιέσεις που ασκούνται για αλλαγή της χρήσης γης σε ζώνες με μεγάλη συγκέντρωση πληθυσμού και κοινωνικο-οικονομικής δραστηριότητας. Η αξία της γης σε αυτές τις ζώνες για οικιστικούς, τουριστικούς σκοπούς είναι εξαιρετικά αυξημένη.
Η κοινή αγροτική πολιτική και η διεθνοποίηση της αγοράς έχουν καθοριστικά επηρεάσει την αλλαγή της χρήση γης. Οι μεταβολές στις τιμές των αγροτικών προϊόντων έχουν οδηγήσει τους παραγωγούς σε υπερεκμετάλλευση ή υποεκμετάλλευση των φυσικών πόρων. Από την άλλη πλευρά οι επιδοτήσεις της γεωργικής παραγωγής έχουν ωθήσει τους παραγωγούς σε εντατική καλλιέργεια περιοχών με περιορισμένες δυνατότητες εκμετάλλευσης, γεγονός που έχει ως συνέπεια αυξημένους ρυθμούς υποβάθμισης των φυσικών πόρων και επιτάχυνση της ερημοποίησης.
Επίσης η έλλειψη επαρκούς νομοθετικού πλαισίου που να προστατεύει τις περιβαλλοντικά ευαίσθητες περιοχές και να ανακόπτει την άναρχη και ανεξέλεγκτη υποβάθμιση των φυσικών πόρων έχει συμβάλει στην ερημοποίηση σημαντικού ποσοστού της χώρας μας.

Επιπτώσεις της ερημοποίησης

Η ερημοποίηση έχει σημαντικότατες περιβαλλοντικές και κοινο-οικονομικές επιπτώσεις, αφού υποβαθμίζοντας τους φυσικούς πόρους, μειώνεται η παραγωγικότητα ενός τόπου και κατ’ επέκταση το αγροτικό εισόδημα, μετατοπίζοντας τον πληθυσμό σε περιοχές με περισσότερες δυνατότητες απασχόλησης. Ειδικότερα η ερημοποίηση συνεπάγεται τα εξής: απώλεια της βιο-ποικιλότητας μιας περιοχής, μείωση της παραγωγικότητας του εδάφους, μεταβολή των τοπικών κλιματικών συνθηκών, μείωση της διαθεσιμότητας του γλυκού νερού, αύξηση της συχνότητας και του μεγέθους των πλημμύρων στις κατώτερες περιοχές, ιζηματογένεση των φραγμάτων, μείωση του αγροτικού εισοδήματος, εγκατάλειψη της γης, μετανάστευση του πληθυσμού
Η βασική συνέπεια της ερημοποίησης είναι η εγκατάλειψη της γης, που ακολουθεί την μείωση της παραγωγικότητας του εδάφους. Οι ελαιώνες βρίσκονται συνήθως σε κλιματική και υψομετρική ζώνη που είναι ιδιαίτερα ευαίσθητη στην ερημοποίηση. Όπως φαίνεται στην Εικόνα 2, η παραγωγή ελαιολάδου στη Λέσβο μειώθηκε περίπου στο ένα τρίτο με την αύξηση του βαθμού υποβάθμισης και ερημοποίησης της γης. Η μειωμένη παραγωγή σε συνδυασμό με τις χαμηλές τιμές αγοράς του προϊόντος οδηγεί στην εγκατάλειψη της γης και την μετανάστευση του πληθυσμού στα αστικά κέντρα ή άλλες γεωργικές περιοχές όπου εξασφαλίζεται καλύτερη ποιότητα ζωής. Η μετανάστευση αυτή ασκεί ευρύτερες κοινωνικές και οικονομικές πιέσεις στους χώρους μετανάστευσης με συνέπεια την αλματώδη οικιστική επέκταση των πόλεων, την ρύπανση και άλλα περιβαλλοντικά προβλήματα, την ανεργία και τις ακραίες συμπεριφορές.


Εικόνα 2. Μεταβολή της παραγωγής του ελαιολάδου με την κατάσταση ερημοποίησης της γης (ESA=περιβαλλοντικά ευαίσθητες περιοχές στην ερημοποίηση, Ν=μη απειλούμενες περιοχές, P=δυνητικά απειλούμενες περιοχές, F1, F2, F3=ευαίσθητες περιοχές στην ερημοποίηση, C1, C2, C3=κρίσιμες περιοχές στην ερημοποίηση).

Το φυσικό περιβάλλον ως ανοικτό σύστημα δέχθηκε και δέχεται συνεχείς επιδράσεις από τον άνθρωπο που σε πολλές περιπτώσεις το υποβαθμίζει με την αλόγιστη παρέμβαση του. Το φυσικό περιβάλλον ως δυναμικό σύστημα αντιδρά στο φαινόμενο της ερημοποίησης και δημιουργεί μια νέα κατάσταση ισορροπίας η οποία συνήθως είναι κατώτερη της προηγουμένης με αποτέλεσμα να εμφανίζονται περιοχές που άλλοτε ήταν καταπράσινες με άφθονα νερά και μεγάλη βιοποικιλότητα φυτών και ζώων να είναι απογυμνωμένες με υποτυπώδη βλάστηση, άνυδρες και αφιλόξενες για τα διάφορα έμβια όντα.

Μέτρα προστασίας

Ανάλογα με την ένταση των παραγόντων ερημοποίησης, η υποβάθμιση μπορεί να είναι μια αντιστρεπτή διαδικασία, δηλαδή να υπάρχει δυνατότητα ανάκαμψης, εάν ένας από τους παράγοντες ερημοποίησης αρθεί. Η ερημοποίηση είναι αντιστρεπτή όταν για παράδειγμα το διαθέσιμο νερό έχει περιοριστεί κάτω από ένα οριακό επίπεδο για την ανάπτυξη φυτών, αλλά το βάθος του εδάφους δεν είναι οριακό. Επίσης αντιστρεπτή μπορεί να είναι η διαδικασία ερημοποίησης, όταν η υπερβόσκηση προκαλέσει μείωση της βιοποικιλότητας και φυτοκάλυψη μιας περιοχής. Αντιστρεπτή τέλος είναι η υποβάθμιση των εδαφών που προκύπτει από αλάτωση. Σε όλες τις προαναφερθείσες περιπτώσεις οι κατάλληλες διαχειριστικές παρεμβάσεις μπορούν να αντιστρέψουν την πορεία ερημοποίησης.
Αντίθετα μη αντιστρεπτή ερημοποίηση παρατηρείται όταν το οικοσύστημα υποστεί μόνιμες και ανεπανόρθωτες επιδράσεις. Αυτό μπορεί να είναι το τελικό στάδιο μιας έντονης διεργασίας διάβρωσης. Μόνιμη ερημοποίηση προκαλείται όταν το βάθος του ριζοστρώματος μειωθεί κάτω από ένα επιτρεπτό όριο για την ανάπτυξη των φυτών. Άμεση συνέπεια είναι ότι η υδατοχωρητικότητα του εδάφους μειώνεται σημαντικά ώστε ελάχιστα φυτικά είδη να μπορούν να επιβιώσουν.
Η ερημοποίηση είτε ως αντιστρεπτή διαδικασία υποβάθμισης είτε ως μόνιμη αποτελεί ένα σημαντικότατο περιβαλλοντικό πρόβλημα με εξαιρετικά δυσάρεστες κοινωνικές και οικονομικές προεκτάσεις. Οι ερημοποιημένες περιοχές λόγω της μειωμένης παραγωγικότητάς τους ωθούν τον πληθυσμό τους σε υποαπασχόληση είτε σε άλλες δραστηριότητες και συχνά σε μετανάστευση σε περιοχές με μεγαλύτερη προσφορά απασχόλησης. Θεωρώντας αυταπόδεικτη την κρισιμότητα του προβλήματος για την χώρα μας, γίνεται φανερό ότι η προστασία των φυσικών μας πόρων είναι θέμα μείζονος σημασίας και άμεσης προτεραιότητας.
Η πρόληψη και η αντιμετώπιση της ερημοποίησης θα επιτευχθεί με τη λήψη αφενός μεν ορισμένων μέτρων γενικής εφαρμογής που αφορούν σε ολόκληρο τον πληθυσμό της χώρας και τέμνουν πολλούς επί μέρους τομείς δραστηριοτήτων αφετέρου δε με ειδικά μέτρα που αφορούν συγκεκριμένα φυσικά, περιβαλλοντικά και κοινο-οικονομικά χαρακτηριστικά σε τοπικό επίπεδο. Τα γενικά μέτρα όπως αυτά προτείνονται στο Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την Καταπολέμηση της Ερημοποίησης είναι:

1. Προσδιορισμός των απειλουμένων περιοχών
2. Ενημέρωση και ευαισθητοποίηση κοινωνικών φορέων και φορέων διοίκησης
3. Καθορισμός φορέων εφαρμογής και παρακολούθησης μέτρων
4. Σχεδιασμός και εφαρμογή χρήσης των γαιών
5. Ορισμός πιλοτικών περιοχών.
6. Αναβάθμιση ερημοπoιημένων περιοχών
7. Εξεύρεση απαιτούμενων πόρων
8. Σύναψη διεθνών συνεργασιών
9. Ανάπτυξη της έρευνας

Ο σχεδιασμός και η εφαρμογή των κανόνων χρήσης των γαιών είναι ένα από τα αποτελεσματικότερα μέτρα πρόληψης και αντιμετώπισης της ερημοποίησης. Η εφαρμογή του μέτρου αυτού θα έχει σημαντικά ευμενείς επιπτώσεις στην οικονομική, δημογραφική, χωροταξική και περιβαλλοντική ανάπτυξη της Χώρας.
Το υφιστάμενο καθεστώς χρήσης γαιών, παρά τα μέτρα συστηματικής διαχείρισης δασών, παραμένει επί το πλείστον χαώδες και άναρχο. Είναι ίσως η κύρια αιτία της ασύμμετρης οικονομικής, δημογραφικής και χωροταξικής οργάνωσης της Χώρας και της κατασπατάλησης των εθνικών μας πηγών. Πρέπει όμως να αναφερθεί ότι κατά τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μία εγκατάλειψη των επικλινών περιοχών και σημαντική μείωση της βόσκησης σε απομακρυσμένες ορεινές περιοχές για οικονομικούς και κοινωνικούς λόγους, που έχει σαν αποτέλεσμα στις περισσότερες περιπτώσεις τη απομάκρυνση του κινδύνου ερημοποίησης.
Η μόνη χρήση γης που προστατεύεται σήμερα είναι η δασική. Αλλά οι σχετικές ρυθμίσεις είναι σε αρκετά σημεία αναχρονιστικές, λανθασμένες και σε μερικές περιπτώσεις οδηγούν σε αποτελέσματα αντίθετα με τα επιδιωκόμενα.
Η αυστηρή και αποτελεσματική εφαρμογή των νόμων και κανονισμών σχετικά με τη χρήση της γης και την ορθολογική εκμετάλλευση των φυσικών προϋποθέτει την δημιουργία κατάλληλων μηχανισμών ή αναδιοργάνωση των υπαρχόντων καθώς και οι ευνοϊκές προϋποθέσεις για την ενθάρρυνση των κατοίκων να εφαρμόσουν φιλικές προς το περιβάλλον χρήσης γης και την διατήρηση της φυσικής βλάστησης και γενικά την παραγωγικότητα του τόπου. Από τα ανωτέρω καθίσταται σαφές ότι η θέσπιση ορθολογικών κανόνων χρήσης γαιών αποτελεί μέτρο ύψιστης προτεραιότητας.
Τέλος η αποτελεσματική προστασία των φυσικών πόρων μίας περιοχής από την ερημοποίηση απαιτεί την μελέτη και λεπτομερή απογραφή όλων των παραγόντων που την προκαλούν και την λήψη των απαραιτήτων κατά περίπτωση τεχνικών και θεσμικών μέτρων για την ορθολογική διαχείριση και προστασία της γης.